Xin chào~ Tôi mới dăng bài ở dây, vì vậy nên hãy góp ý nếu như tôi làm gì sai!
Tôi tìm thấy Sub này khi đang tìm kiếm từ khóa “Wuxia” (Võ hiệp) trên Reddit. Là một người rất thích truyện kỳ ảo (cả phương Đông và phương Tây) nên tôi hơi xấu hổ vì đã mất rất nhiều thời gian để nhận ra rằng tất nhiên sẽ có một Sub về thể loại này. Nhưng tôi thực sự rất vui khi thấy tất cả các cuộc thảo luận đang diễn ra và lướt qua một số bài đăng mà tôi quan tâm.
Tôi sớm nhận ra là dường như có rất nhiều sự nhầm lẫn giữa các thể loại kỳ ảo Trung Quốc, và Wuxia (Võ hiệp) và Xianxia (Tiên hiệp) là hai thuật ngữ thường được nhắc đến nhiều nhất. Vì vậy, là người Trung Quốc, tôi nghĩ mình có thể giúp làm sáng tỏ những thuật ngữ bí ẩn này và ý nghĩa của chúng.
Nguồn gốc của văn kỳ ảo Trung Quốc
Hãy bắt đầu từ việc : Văn học kỳ ảo Trung Quốc là gì? Theo nguyên tắc chung, người ta có thể coi bất kỳ cuốn tiểu thuyết Trung Quốc nào có yếu tố kỳ ảo trong đó là Kỳ ảo Trung Quốc. Thể loại này có nguồn gốc từ nhiều thần thoại và truyền thuyết khác nhau của Trung Quốc, ban đầu được truyền lại qua lời kể truyền miệng, sau đó được biên soạn thành các tác phẩm văn học nhằm mục đích ghi chép.
Một trong những cuốn sách lâu đời nhất về giả tưởng như vậy là Classic of Mountains and Seas 山海经 (Sơn hải kinh), kể chi tiết những truyền thuyết và sinh vật thần thoại tại Trung Quốc. Cùng với thời gian, nhiều câu chuyện kỳ ảo như vậy đã được ghi lại, và các tác giả cũng viết những tác phẩm riêng của họ dựa trên những câu chuyện ấy.
Các thể loại Kỳ ảo Trung Quốc
Vậy thì, có những loại Kỳ ảo Trung Quốc nào? Cũng giống như Kỳ ảo ở phương Tây, có rất nhiều thể loại phụ, trên thực tế còn nhiều hơn cả hai thể loại Wuxia và Xianxia được nhắc tới ở trên. Dưới đây là một số trong số những thể loại tiêu biểu:
Xuanhuan 玄幻 (Huyền huyễn). Về cơ bản, câu chuyện được đặt trong một thế giới kỳ ảo, hoàn toàn tách biệt với thế giới thực của chúng ta, và tất cả những câu truyện đều xảy ra ở đó. Đôi khi có thể có một số ảnh hưởng của phương Tây và các chủ đề như ma thuật, sự thay đổi hình dạng và các sinh vật có tri giác khác thường xuất hiện. Có lẽ những ví dụ nổi tiếng nhất là Đấu phá thương khung 斗 破 苍穹 của Tianchan Tudou 天蚕 土豆 (Thiên tàm thổ đậu) và Huyễn thành 幻城 của Guo Jingming 郭敬明 (Quách Kính Minh) (bộ phim dựa trên nó – Ice Fantasy trên Netflix).
Qihuan 奇幻 (Kỳ huyễn). Đây là một trong những thể loại phổ biến nhất trong tiểu thuyết hiện đại của Trung Quốc, đặc biệt là tiểu thuyết mạng. Yếu tố giả tưởng vẫn còn đó, nhưng thay vì bao trùm toàn bộ vũ trụ câu chuyện, nó chỉ đóng vai trò như một khía cạnh của thế giới mà các nhân vật sống trong đó. Được phổ biến lần đầu bởi Pu Songling 蒲松龄 (Bồ Tùng Linh) với Liêu trai chí dị 聊斋志异, bạn sẽ thấy ở đây những câu truyện về việc bị xuyên không về quá khứ (hoặc vào một cuốn sách), được đầu thai để có cơ hội sống thứ hai (hoặc vào cơ thể người khác để sống lại kiếp này), có được sức mạnh bí ẩn và sống giữa ma và quỷ. Guardian 镇 魂 (Trấn hồn) của Priest là một ví dụ phổ biến (chuyển thể phim truyền hình có sẵn bằng phụ đề tiếng Anh trên YT).
Xianxia 仙 侠 (Tiên hiệp). Nếu bạn yêu thích Tôn Ngộ Không 孙悟空 và Tây Du Ký 西游记, thì đây chính là nó. Tiên hiệp được lấy bối cảnh ở Trung Quốc cổ đại, một nơi mà các vị thần và ác quỷ thường xuyên tiếp xúc với những người phàm trần. Trong vũ trụ Tiên hiệp, có 6 cõi: Thiên giới (dành cho các vị thần), Tu la giới (dành cho các vị thần thấp hơn), Nhân giới (cõi người), Súc sanh giới (dành cho động vật / thực vật và một số loài quỷ không độc hại), Ngạ quỷ giới (đối với ác quỷ và những sinh vật có hại) và Địa ngục (cho người chết). Câu chuyện có thể diễn ra ở bất kỳ cõi nào hoặc xuyên qua các cảnh giới khác nhau. Tất cả những thứ siêu nhiên xảy ra và được coi như một phần của bối cảnh. Một số tác phẩm tiêu biểu: Tru tiên 诛仙 của Xiao Ding 萧 鼎 (Tiêu Đỉnh), Hương mật tựa khói sương 香 蜜 沉沉 烬 如霜 của Dian Xian 电线 (Điện tuyến) và Tam sinh tam thế thập lý đào hoa 三生 三世 十里 桃花 của Tang Qi 唐 七 (Đường thất công tử).
Wuxia 武侠 (Võ hiệp). Đây là thể loại của Ngọa hổ tàng long 臥虎藏龙. Wuxia dựa trên thế giới thực và lịch sử có thật của Trung Quốc, nơi những cố sự nổi tiếng làm bối cảnh cho câu chuyện về những người bình thường (hoặc đôi khi không quá nổi bật). Ví như phương Tây có những tiểu thuyết lịch sử như Ba chàng lính ngự lâm, thì Võ hiệp cũng tương tự, nơi mà danh dự, lòng trung thành và tình anh em gắn bó đặt lên tất cả. Từ Thủy hử 水浒传, đến các tiểu thuyết hiện đại hơn như Thất hiệp ngũ nghĩa 三侠五义 của Shi Yukun 石玉崑 (Thạch Ngọc Côn) và Thiên long bát bộl 天龙八部 của Jin Yong 金庸(Kim Dung) (thậm chí còn hay hơn cả Xạ điêu tam bộ khúc), thể loại Võ hiệp chứa đầy những nhân vật đáng nhớ với những việc phi thường. Các yếu tố giả tưởng không chỉ đến từ sự tưởng tượng lại lịch sử, mà còn từ ý tưởng rằng con người có thể tu luyện khí của mình và trở nên thành thạo hơn trong võ thuật 武功 cho phép họ vượt qua ranh giới vật lý và giới hạn của con người. Các tiểu thuyết khác bao gồm: Bạch phát ma nữ 白发魔女 传 của Liang Yusheng 梁羽生 (Lương Vũ Sinh) và Tuyệt đại song kiểu 绝代双骄 của Gu Long 古龙 (Cổ Long).
Vậy sự khác biệt giữa Tiên hiệp và Võ hiệp là gì?
Sự khác biệt chính nằm ở mức độ hiện thực và mục đích đằng sau tác phẩm. Đối với Tiên hiệp, nhu cầu về chủ nghĩa hiện thực chỉ xuất hiện bất cứ khi nào câu chuyện liên quan đến người phàm trần. Ngoài ra, bầu trời là giới hạn, và hoàn toàn bất cứ điều gì đều có thể xảy ra. Tuy nhiên, Võ hiệp sẽ đòi hỏi sự hiện thực trong mọi vấn đề, với ngoại lệ duy nhất là áp dụng cho võ thuật hoặc các kỹ năng đặc biệt có thể học được. Và thậm chí sau đó, những nghệ thuật và kỹ năng này thường có một số cơ sở trong thực tế, chỉ là phóng đại để ngầu hơn mà thôi.
Với mục đích của tác phẩm, Tiên hiệp thường là một biểu hiện của sự sáng tạo, một con đường khác để viết nên những câu chuyện không thể xảy ra trong đời thực. Tiên hiệp là sân chơi của tác giả, tưởng tượng về một thực tại mới, nơi họ có thể đặt ra các quy tắc. Mặt khác, Võ hiệp thường được tạo ra để xét lại những gì có thể đã xảy ra. Trong thế giới thực nơi đạo đức thường xám xịt thì Võ hiệp đem đến những điều không tưởng, nơi mọi người vẫn coi trọng những điều tốt đẹp trong con người và cố gắng tuân theo một quy tắc đạo đức nghiêm khắc về lẽ phải. Họ có thể không thành công, nhưng điểm mấu chốt của những câu chuyện thường là ‘ít nhất họ đã cố gắng’.
Vì vậy, trong khi Tiên hiệp có thể được so sánh với Mythic Fantasty với cuộc chiến của các vị thần thì Võ hiệp giống Cowboy Fantasy hơn và là lý tưởng của một chiến binh giữ hòa bình cho nơi mình sống.
Ok, nhưng còn Tu luyện thì sao?
Cho đến bây giờ, tôi vẫn chưa đề cập đến bất cứ điều gì về tu luyện, Đạo giáo hoặc sự tăng cấp (mà một số người coi là chìa khóa trong tiểu thuyết Xianxia). Đó là bởi vì các câu chuyện Tu luyện là một nhánh phụ của Tiên hiệp, và không mô tả tổng thể các tiểu thuyết Tiên hiệp.
Tiên hiệp có ba nhánh chính:
Tiên hiệp cổ điển 古典 仙 侠. Đây là gốc của Tiên hiệp, tập trung vào các truyền thuyết và thần thoại khác nhau trong văn hóa Trung Quốc. Thế giới ra đời như thế nào, các vị thần gây rối với loài người, cuộc chiến giữa thần và quỷ … Bộ phim hoạt hình Na Tra mới đây là một ví dụ.
Tiên hiệp huyền ảo 玄幻 仙 侠. tập trung chủ yếu vào các tương tác giữa nhân loại và những sinh vật phi nhân loại. Rất nhiều câu chuyện tình yêu được đặt trong bối cảnh tiên hiệp huyền ảo vì rõ ràng người Trung Quốc chúng tôi yêu thích chủ đề tình yêu bị ngăn cấm. Nhưng nó bao gồm những thiết lập cốt truyện thú vị nhất vì không cần giới hạn trong thực tế. Ngoài ra, các vị thần quỷ cũng để lại những thế hệ sau của họ. Ví dụ phim hoạt hình Bạch xà hoặc Truy lùng quái yêu 捉妖 记.
Tiên hiệp tu chân ( 修真 仙 侠. Xianxia tập trung vào nhiệm vụ trở thành một vị thần hoặc bất tử. Đây là nơi xuất hiện các phương pháp tu luyện của Đạo giáo. Các câu chuyện về Tu luyện Xianxia thường tập trung vào các anh hùng tìm kiếm phương pháp để trở nên mạnh mẽ hơn và cuối cùng trở thành một vị thần / bất tử, có thể là thông qua tu luyện của chính bản thân hoặc những kỳ ngộ đường đi. Đây là nhánh phụ giống với một câu chuyện siêu anh hùng điển hình nhất. Một chuyển thể cực kỳ phổ biến từ thể loại này là series Tiên kiếm kỳ hiệp 仙剑 奇侠 传, thực tế dựa trên một trò chơi điện tử hơn là một cuốn tiểu thuyết.
Những điều khác cần đề cập
Tôi có một số lưu ý khi duyệt các bài viết khác.
1. Tôi nhận thấy một bài đăng đề cập đến nạn phân biệt giới tính tràn lan ở Tiên hiệp. Theo kinh nghiệm cá nhân của tôi, thì việc này xuất hiện ở Võ hiệp hơn là Tiên hiệp.
Võ hiệp, với trọng tâm là (thường là) nhân vật chính nam và tất cả những người anh em của anh ấy sẽ có xu hướng bỏ bê các nhân vật nữ. Võ hiệp cũng thích có hình tượng nam chính với nhiều mối tình (harem LOL), vì vậy nó có thể dễ dàng dẫn đến sự phân biệt giới tính. Điển hình là các nhân vật nữ Wuxia cũng thường rất giỏi võ thuật, và dù chung thủy và chiều chuộng nam chính một cách kỳ lạ, họ lại có có sự chống lại, chán ghét các nhân vật nam phụ.
Tiên hiệp, thưởng là thể loại cởi mở hơn, cho phép nhiều nữ đại diện hơn, cả thiện và ác. Cứ mỗi câu chuyện có một nữ hồ ly tinh, thì lại có một câu chuyện khác với một nữ thần có thể cứu kẻ yếu và trừng phạt kẻ ác. Nhân vật chính nữ cũng phổ biến hơn ở Tiên hiệp so với các thể loại kỳ ảo khác của Trung Quốc, điều này thực sự cho phép họ phát huy hết khả năng của mình.
2. Cũng giống như trong Kỳ ảo phương tây, tiểu thuyết Kỳ ảo của Trung Quốc có thể trùng lặp thể loại hoặc phân nhánh. Thay vì chỉ dựa vào lựa chọn đọc của bạn, tôi khuyên bạn nên xem phần tóm tắt câu chuyện để biết rõ hơn cuốn tiểu thuyết đó như thế nào.
3. Chỉ một phần rất nhỏ tiểu thuyết Ảo ảnh của Trung Quốc được dịch sang tiếng Anh, và thậm chí sau đó hầu hết các bản dịch của các nhà xuất bản vẫn để lại nhiều điều thiếu sót. Nếu bạn cố gắng học tiếng Trung, bạn sẽ có được trải nghiệm trọn vẹn hơn nhiều, vì sắc thái đôi khi là phần hay nhất của câu chuyện. Tôi thấy điều này đặc biệt đúng với trường hợp của tiểu thuyết Võ hiệp.
4. Trái ngược với những cuốn sách thông thường, tiểu thuyết mạng đang là xu hướng đang nổi lên trong giới Kỳ ảo của Trung Quốc. Mặc dù một số đọc giống như fanfiction, nhưng nhiều tác phẩm khác lại có chất lượng hàng đầu, và nhiều tác phẩm đã được chọn để chuyển thể thành phim điện ảnh hoặc phim truyền hình. Những người này thường có người hâm mộ dịch các tiểu thuyết gốc sang tiếng Anh, thường là khá tốt (tốt hơn một số bản dịch của các nhà xuất bản).
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào khác, xin vui lòng bình luận!
_____________________
Tuy nhiên, Võ hiệp sẽ đòi hỏi sự hiện thực trong mọi vấn đề, với ngoại lệ duy nhất được áp dụng là cho võ thuật hoặc các kỹ năng đặc biệt có thể học được. Và đúng ra, những nghệ thuật và kỹ năng này thường có một số cơ sở trong thực tế, chỉ là phóng đại để ngầu hơn mà thôi.
Tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm này: sự phóng đại là một thẩm mỹ, không phải là một sự phá vỡ lớn so với thực tế. Hãy nghĩ về những anh hùng hành động phương Tây, những người thường xuyên làm những điều không tưởng như bắn súng vào vai hoặc cầm súng đôi theo các hướng ngược nhau. Những thứ này không được coi là sức mạnh ma thuật, chỉ là sự phóng đại của các kỹ năng thực sự. Tương tự như vậy, nhiều kỹ năng trong võ thuật được dự định là phiên bản huyền ảo của các thực hành trong thế giới thực, ngay cả khi chúng có vẻ hoàn toàn phi thực tế đối với một số người.
