Số lượng đăng ký kết hôn ở Trung Quốc đạt mức thấp kỷ lục vào năm 2022, gây thêm áp lực lên các nhà hoạch định chính sách đang tìm cách đảo ngược tình trạng tỷ lệ sinh giảm và dân số thu hẹp của nước này.
Số liệu thống kê mới nhất của Bộ Nội vụ cho thấy 6,83 triệu cặp đôi đã đăng ký kết hôn, mức thấp nhất kể từ năm 1985 – năm đầu tiên dữ liệu được công khai.
Con số này đã giảm kể từ khi đạt đỉnh vào năm 2013 ở mức 13,46 triệu. Một phần do những cân nhắc về tài chính khi đất nước phải đối mặt để tạo đủ công ăn việc làm cho những người trẻ tuổi, nhiều cặp đôi đang chọn trì hoãn việc kết hôn, trong khi một số người độc thân chọn giữ nguyên như vậy.
Người trẻ Trung Quốc “chán” kết hôn
Người trẻ Trung Quốc cảm thấy khó khăn khi lập gia đình. Ảnh: IT.
Xu hướng giảm kết hợp với những thách thức nhân khẩu học của Trung Quốc. Đất nước này đã ghi nhận sự suy giảm dân số đầu tiên trong sáu thập kỷ vào năm ngoái.
Dân số giảm đã làm dấy lên mối lo ngại giữa các nhà chức trách, dẫn đến việc nới lỏng chính sách một con lâu đời của Trung Quốc vào năm 2015 và đưa ra chính sách ba con vào năm 2022. Tuy nhiên, những biện pháp này vấp phải sự hoài nghi và chỉ trích. Một số nhà kinh tế thậm chí còn đề xuất chính phủ nên xem xét in thêm tiền để kích thích sự bùng nổ dân số. Tuy nhiên, các chuyên gia lập luận rằng những chính sách này không phù hợp với thực tế mà Thế hệ Z của Trung Quốc phải đối mặt.
Tiến sĩ Ye Liu từ Viện Lau China của Đại học King’s College London khẳng định rằng những người trẻ Trung Quốc ngày nay mong muốn có một tương lai tốt đẹp hơn, bao gồm cả thăng tiến nghề nghiệp và thỏa mãn cá nhân. Bối cảnh kinh tế và xã hội hiện tại không hỗ trợ đầy đủ những nguyện vọng này, khiến việc thuyết phục họ ưu tiên lập gia đình trở nên khó khăn. Điều này đặc biệt đúng đối với phụ nữ trẻ Trung Quốc, so với các thế hệ trước, họ có trình độ học vấn cao hơn và có xu hướng ưu tiên sự nghiệp hơn là kết hôn sớm.
Giáo sư xã hội học Wang Feng từ Đại học California, Irvine, đồng tình với quan điểm này, nhấn mạnh rằng phụ nữ Trung Quốc vẫn chưa được đại diện đầy đủ ở các vị trí quyền lực chính trị và kinh tế. Ông nhấn mạnh rằng việc tạo ra một xã hội bình đẳng giới hơn ở Trung Quốc sẽ đòi hỏi những nỗ lực đáng kể ngoài việc ban hành các văn bản chính sách.
Với hy vọng ngăn chặn tình trạng giảm tỷ lệ cưới, chính phủ Trung Quốc gần đây đã nới lỏng thủ tục đăng ký kết hôn bằng cách mở rộng chương trình thí điểm liên vùng tới 21 thành phố, trong đó có Bắc Kinh và Thượng Hải. Bắt đầu từ ngày 1/6, các cặp đôi làm việc và sinh sống tại các thành phố này không cần phải về quê tổ chức đám cưới.
Nhưng đây chỉ được coi là một biện pháp tạm thời, vì nó không giải quyết được các vấn đề cơ bản đằng sau việc trì hoãn đám cưới hoặc quyết định hoãn sinh con của các cặp vợ chồng.
Tỷ lệ kết hôn của Trung Quốc đạt đỉnh vào năm 2013. Ảnh: IT.
Trong một cuộc khảo sát sinh viên đại học do tờ Xinmin Evening Daily thực hiện vào tháng 8 năm ngoái, 77% cho biết quyết định có con hay không phụ thuộc vào hoàn cảnh kinh tế của họ.
Và dữ liệu kinh tế gần đây đã cho thấy những cơn gió ngược, với hoạt động thương mại và nhà máy giảm sút. Vào cuối tháng 4, tỷ lệ thất nghiệp của những người trong độ tuổi từ 18 đến 24 lên tới 20,4%.
Để giải quyết tình hình, các chuyên gia đề xuất các biện pháp hữu hình mà chính phủ có thể thực hiện. Chúng bao gồm tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn cho các cá nhân trẻ Trung Quốc, hỗ trợ chi phí sinh hoạt cao, đặc biệt là về tài sản và tạo điều kiện thuận lợi cho một môi trường hỗ trợ các cặp vợ chồng trẻ nuôi dạy con cái.
Bất chấp những giải pháp tiềm năng này, thái độ truyền thống vẫn tồn tại trong một số phụ huynh Trung Quốc. Họ tiếp tục gây áp lực buộc con gái phải kết hôn sớm và lập gia đình vì tin rằng phụ nữ không có nhiều thời gian để tìm được một người chồng lý tưởng. Xung đột giữa những kỳ vọng truyền thống và những khát vọng đang phát triển của thế hệ trẻ Trung Quốc càng làm phức tạp thêm thách thức nhân khẩu học mà đất nước phải đối mặt.
Số lượng đăng ký kết hôn giảm cũng có thể phản ánh sự thất vọng của giới trẻ Trung Quốc với công việc quá sức và sự cạnh tranh khốc liệt – chẳng hạn, được biểu trưng bằng xu hướng “nằm im” của các lời kêu gọi trực tuyến rút khỏi những áp lực đó và từ chối chủ nghĩa tiêu dùng.
Dữ liệu hôn nhân mới nhất, được công bố vào thứ Sáu, cũng cho thấy 2,1 triệu vụ ly hôn vào năm 2022, giảm so với mức cao 4,7 triệu vào năm 2019.
