94
Bí mật màu sắc của mèo tam thể
Hầu hết mọi người ai cũng biết mèo tam thể là gì, và nếu là một người yêu mèo, hẳn bạn cũng biết tới mèo mai rùa hay mèo đồi mồi. Nhưng mèo “torbie” có ai nghe thấy bao giờ? Và từ đâu hình thành nên màu sắc của chúng, liệu có phải do di truyền hay không. Bài này sẽ khá dài nên lấy một tách trà ra đây, ngồi xuống và mình sẽ kể cho bạn nghe.
Tricolor là gì?
Mèo tam thể (Calico), mèo mai rùa (Tortoiseshells) và mèo khoang (Torbies) đều cùng thuộc một loại mèo gọi là Tricolor (ba màu). Vậy liệu đã đủ trả lời cho câu hỏi về di truyền? Không hề, chúng chỉ là những mảng màu tại những vùng riêng biệt bất đối xứng. Tricolor mô tả những bộ lông mèo là sự tổ hợp của 2 màu khác nhau và màu trắng. Đôi khi có những em mèo mà lông của ẻm có nhiều mảng màu trắng hơn thì đích thị là một em Calico. Còn thường thì có khá ít màu trắng, gần như là điểm xuyết không rõ ràng thì đó là một em Tortoiseshells (thường gọi là tortie). Những màu thường kết hợp với màu trắng thường là màu cam vàng và đen. Có một điều nhiều người hẳn cũng hay nghe thấy ấy là những em mèo ba màu này luôn luôn là mèo cái, và điều này hoàn toàn đúng. Lý do của việc này nằm ở bộ gen của chúng, nói tới cái này thì lại ra nhiều thứ hay ho rồi, có trà rồi thì lấy thêm chút bánh ăn nghe chuyện tiếp nào.
Tại sao mèo có ba màu lại là mèo cái, sự kỳ diệu của gen màu vàng cam (orange gene)
Kiến thức sinh học cơ bản nói rằng khi một trứng (X) gặp một tinh trùng để tạo ra một boss nhí, thì mình sẽ có thể có (XX) – cô mèo, hoặc (XY) – chú mèo. Nhưng tới khi tạo ra màu lông của boss thì có điều đặc biệt hay ho xảy ra ở đây. Có một gen quyết định màu vàng cam của mèo được ký hiệu là O. Gen O này chỉ có thể đi cùng nhiễm sắc thể X. Vì mèo đực chỉ có 1 nhiễm sắc thể X, nếu nó có gen vàng cam, thì sẽ là OY(màu vàng cam) hoặc oY(các màu khác). Mèo cái thì có tới 2 nhiễm sắc thể X nên ẻm sẽ có thể có OO (màu vàng cam trội), oo (màu vàng cam lặn, dẫn tới ẻm có thể mang màu khác) hoặc là Oo, hay còn gọi là Tricolor. Tricolor bao gồm cả gen vàng cam trội và lặn.
Gen O kỳ thực khá thú vị. Nếu em mèo của bạn có gen O trội và gen o lặn, ẻm sẽ là sự kết hợp đặc điểm của cả 2 gen này. Vậy nên theo góc nhìn về di truyền học, em mèo của bạn vừa là mèo hoàn toàn vàng cam, vừa là mèo không có màu vàng cam, điều này khiến bộ lông của chúng có màu khác nhau theo từng mảng, như được khảm từng mảng màu lên người.
Ơ mà khoan! Xung quanh tôi có người có một chú mèo mà lại là tam thể!!!!!!!!
Hmm, điều này rất hiếm khi xảy ra. Cứ mỗi vài nghìn em mèo tam thể được sinh ra, thì lại có một em là mèo đực. Một CHÚ mèo tam thể là một lỗi gen. Nhìn về mặt cấu tạo gen, thay vì là XY thì ẻm là XXY. Động vật vốn có nhiễm sắc thể đi theo cặp, có nghĩa là nếu có bộ 3 nhiễm sắc thể thì em mèo đó sẽ gặp nhiều vấn đề về sức khỏe. Và hầu hết thường gây biến chứng vô sinh. Em mèo đực 3 màu này thật ra không phải mang gen tam thể, nhưng chính sự đột biến ở gen đã khiến cho cậu chàng mang 3 màu lông.
Vậy thì khi nào em mèo là Torbie?
Một số mèo calico và tortie có thể có những mảng màu vàng cam nổi dạng vân sóng (tabby) chứ không tập trung ở một số phần. Thể hiện tự nhiên của gen vàng cam sẽ như vậy, đôi khi chúng sẽ có dạng vân. Đó là một gen đặc biệt. Nhưng nếu một em mèo có vân sóng xen hòa với màu đen trên cơ thể thì ẻm là một em torbie (tortie + tabby).
Dilute tricolor
Ngạc nhiên chưa, thậm chí còn có một biến thể của mèo ba màu ấy là mèo tam thể mờ. Màu lông này bị ảnh hưởng bởi một gen gây ra hiện tượng màu nhạt hơn so với bình thường (D). Gen này chỉ ảnh hưởng tới màu đen, biến những mảng màu này nhìn phai hơn, gần với màu xanh xám. Một em mèo khoang mà có cả gen (D) này thì còn gọi là mèo “kem xanh” (hoặc là “kem xanh và trắng” nếu ẻm là một em calico bị mờ màu).
Tortie tude (Mèo mai rùa cộc cằn)
Nếu biết về mèo mai rùa thì hẳn bạn cũng nghe tới mấy em này khá là thô lỗ. Chúng nằm trong nhóm mèo nóng nảy nhất loài. Loại này thường có tiếng là cứng đầu, thích làm kẻ dẫn đầu và đôi khi còn hơn điên và khó đoán. Đó là do ảnh hưởng của 2 loại gen trong cùng một cơ thể, vì thế nên chúng có vẻ khá khác thưởng nhưng tất cả chỉ khiến mấy em mèo càng trở nên đặc biệt hơn.
Hmm, cá rằng bạn không nghĩ được phía sau màu lông của mèo lại là kiến thức thú vị nhường này. Trên đời không có 2 em mèo tam thể nào giống nhau cả! Chúng thật sự là những cô nàng (hoăc cậu chàng) độc nhất vô nhị!
