Theo bạn, đâu là chủ đề thú vị nhất trong văn học/văn hóa Nga?

Văn học, cũng như văn hóa Nga nói chung, đã đẩy đến cực hạn trong công cuộc tìm kiếm sự giải thoát.

Chủ đề này đã được nhắc tới trong những hình tượng tôn giáo, những tài liệu khoa giáo, và trong hàng vạn hàng triệu những hình thức nghệ thuật khác.

Sự giải thoát trong bối cảnh nước Nga mang ý nghĩa đối ngược với lý tưởng quốc gia, với cường quyền.

Tolstoy tìm ra cách con người thoát khỏi những ham muốn xác thịt và tội lỗi.

Dostoyevsky miêu tả cách chúng ta thoát khỏi thế giới xấu xí và vô nghĩa của bản thân bằng sự hi sinh về mặt linh hồn, sự xám hối và tự chối bỏ.

Chekhov đặc biệt xuất sắc trong việc cho chúng ta thấy cách mỗi người có thể ươm mầm giải thoát từ bất cứ điều gì đang ngày ngày tra tấn ta.

Lermontov mang đến chúng ta những con đường sáng trong việc thỏa mãn nguyện ước cuối cùng cho những người sống trong nhàn hạ và buồn tẻ.

Những họa sĩ tôn giáo và tiên phong nghệ thuật Sô-viết đã khởi phát lối đi trong việc miêu tả một siêu thực tại nói chúng ta náu mình khỏi những ngày tháng ảm đạm, không sắc màu và cảm xúc.

Gogol tìm kiếm sự giải thoát của chính mình trong những câu chuyện hào hùng và kỳ khôi về quá khứ. Ông cũng đã dũng cảm nỗ lực chắp nối một siêu thực tại từ những mảnh nhỏ của những câu chuyện Picasresque (Picaresque stories : là những câu chuyện về những anh hùng sống ngoài vòng pháp luật và có xuất thân từ tầng lớp thấp hèn).

Đặc điểm này đi đôi với một đặc điểm khác trong văn hóa Nga: sự thờ ơ với nỗi thống khổ của lựa chọn hiện sinh. Cũng có nhiều tác phẩm lao vào địa hạt “to-be-or-not-to-be” (tồn tại hay không tồn tại). Nhưng chúng hầu như đều lạc lối trên con đường “tình cảm đi ngược nghĩa vụ” đã đầy rẫy người qua lại và không chiếm được sự chú ý của công chúng.

Cũng với lý do đó, những tác gia của chúng tôi hiếm khi gặp trở ngại trong việc đi sâu vào động cơ của nhân vật chính.

Cách tiếp cận này rất quen thuộc với thế hệ game thủ MMORPG và game thùng. Khi bạn tìm kiếm sự giải thoát, tất cả những gì bạn cần là kể một câu chuyện miêu tả chi tiết bạn chạy trốn từ đâu và những chướng ngại bạn phải vượt qua để đến đích. Bạn sẽ phải đưa ra nhiều lựa chọn khác nhau. Nhưng những lựa chọn này lại có vẻ khá nhỏ nhặt vặt vãnh. Như một người lính trên chiến trường, mỗi lựa chọn sai lầm đều có thể giết chết bạn, nhưng chúng nhiều đến nỗi ta không thèm để tâm tới chúng nữa.

Tất nhiên có những trường hợp đặc biệt. Hài hước làm sao khi một vài cái tên đình đám trong văn đàn Nga lại nằm ngoài phạm trù giải thoát.

1. Pushkin, Bunin và Nabokov hoàn toàn đồng điệu với thế giới này. Góc nhìn thành thản không phán xét của Pushkin giống phương Tây và thời kỳ Phục Hưng một cách kỳ dị.

2. Babel, Solzhenitsyn và Sholokhov đơn giản là chẳng nhìn thấy lối thoát nào cả. Thế giới của họ cực đoan, một địa ngục trần gian chỉ có chiến tranh và áp bức.

________

Ảnh dưới là một cảnh từ phim “Nostalghia” của Andrei Tarkovskyi. Tác phẩm của ông tìm kiếm những lối thoát khác nhau khỏi thực tại, đủ mọi cách từ tình yêu và biểu tượng trong tranh vẽ tới việc đốt cháy một ngôi nhà của ai đó dưới danh nghĩa phục vụ nhân loại. Ước hẹn về sự tận cùng giải thoát của ông nằm trong ẩn dụ về nước – cuối cùng nước nhấn chìm tất cả và đưa mọi thứ về thuở ban đầu.

_________

Tolstoy người khổng lồ của nước Nga nổi tiếng những tiểu thuyết dày cộp: Chiến tranh và hòa bình hay Anna Karenina…

Dostoyevsky người khổng lồ thứ hai, con bạc điên cuồng với những tiểu thuyết: Tội ác và hình phạt, Lũ người quỷ ám, Anh em nhà Karamazov, Con bạc, Bút ký dưới hầm…

Chekhov người đã định hình cho thể loại truyện ngắn hiện đại với tư duy Chekhov’s gun: Hãy loại bỏ tất cả mọi thứ không liên quan đến câu truyện. Nếu trong chương một, bạn nói đến một khẩu súng treo trên tường, trong chương hai hoặc ba, súng chắc chắn phải nổ. Nếu nó không được bắn, vậy nó không nên được treo ở đó. Trong sgk Ngữ văn lớp 11 ta đã làm quen với tác phẩm Người trong bao của ông.

Lermontov là nhà thơ lãng mạn, đồng thời cũng là một nhà văn và họa sĩ người Nga. Lermontov là nhà thơ Nga quan trọng nhất sau khi Alexander Pushkin. Một trong những bài thơ nổi tiếng nhất của ông là Cánh buồm.

Gogol là một văn sĩ, thi sĩ, kịch tác gia và phê bình gia người Nga gốc Ukraina – Ba Lan. Ông nổi tiếng với tác phẩm Những linh hồn chết.

Pushkin đại thi hào nổi tiếng nhất nước Nga. Nổi tiếng với bài thơ Tôi yêu em.

Bunin là một nhà văn, nhà thơ Nga đoạt Giải Nobel Văn học năm 1933. Ông có một tuyển tập truyện ngắn đã được dịch ra tiếng Việt.

Nabokov tác gia quý tộc người Nga. Người đã dùng một thứ tiếng Anh tuyệt mỹ để viết những tác phẩm của mình. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là Lolita.

Babel là một nhà văn, nhà báo, nhà viết kịch và dịch giả văn học người Nga.Ông nổi tiếng với tập truyện ngắn Red Cavalry (Hồng kỵ binh).

Solzhenitsyn là nhà văn, nhà viết kịch của Liên Bang Xô Viết và Liên Bang Nga, từng đoạt giải Nobel Văn học năm 1970. Ông nổi tiếng với tác phẩm Quần đảo ngục tù.

Sholokhov là một nhà văn Liên Xô nổi tiếng và là người được trao Giải Nobel Văn học năm 1965.Ông nổi tiếng với tác phẩm Sông Đông êm đềm.