A : Jim Cantrell, Thuộc nhóm sáng lập SpaceX cùng với Elon Musk
(*Câu trả lời này đã từng được đăng trên Forbes, Apple News và Observer)
♫♬♪♫♬♪♫♬♪♫♬♪♫♬♪♫♬♪♫♬♪♫♬♪♫♬♪♫♬♪♫♬♪♫
Ta đã luôn nghĩ rằng trí thông minh chỉ là một miếng nhỏ trong các thành phần cần thiết để tạo nên thành công. Nói rõ hơn thì, ta cho rằng trí thông minh giống một công cụ có thể khiến cháu đạt được thành công hơn là một thành phần. Ta đã dành nhiều năm làm tư vấn viên, cố vấn cho các quỹ liên doanh, tư vấn cho nhiều tỷ phú, làm Giám đốc Hội đồng Quản trị và là cố vấn cho các công ty công nghệ. Ta cũng có sáu đứa con. Qua những kinh nghiệm này, ta đã thấy rất nhiều thứ có thể giúp người ta thành công và cũng đã chứng kiến rất nhiều thứ có thể khiến người ta thất bại. Tuy nhiên, những trường hợp thành công đều dựa trên một công thức đơn giản. Thành công dựa trên sự HỘI TỤ của ba điều đơn giản sau :
>1. Làm những gì cháu đam mê. Nếu không có niềm đam mê, nếu cháu không yêu công việc của mình, cháu không bao giờ có thể trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình hoặc trở nên tốt hơn những người đang sống và làm việc với niềm đam mê của họ.
>2. Làm điều gì đó mà cháu giỏi hoặc có tài năng bẩm sinh. Tất cả chúng ta đều có tài năng tương đối, nhưng khi cháu làm một cái gì đó mà mình có sẵn thiên phú thì sẽ không khiến cháu gặp bất lợi quá lớn khi so với những người có nhiều tài năng hơn.
>3. Làm một cái gì đó mà tạo ra được giá trị, và có thể bán được ra thị trường – hiện tại hoặc tương lai. Nếu tạo ra một sản phẩm bất kì nào đó (*widget) mà không ai muốn, thì dù cháu có thể tự thỏa mãn, nhưng chắc chắn nó sẽ không làm cho cháu giàu có hay khiến cháu trở nên thành công, dù trong đời sống cá nhân hay công việc.
Cháu cần lưu ý rằng, trong bất kỳ điều nào bên trên đều không bao gồm tiền, cũng như trí thông minh. Phải thừa nhận rằng, có trí thông minh cao thì sẽ học một số lĩnh vực nào đó tốt hơn (tên lửa chẳng hạn), nhưng nhìn chung tiền và trí thông minh không bao giờ là yếu tố chính để tạo nên thành công. Nếu cháu kết hợp được ba yếu tố này khi theo đuổi mục tiêu của đời mình, cháu sẽ rất thành công và tiền sẽ tự chảy vào túi. Tiền chính là sự phản ánh giá trị thực sự mà cháu đang tạo ra.
Vậy điều này thì có liên quan gì đến Elon?
Khi gặp ta vào năm 2001, anh ấy không biết gì về tên lửa hay thăm dò không gian nhưng anh ấy có niềm say mê sâu sắc với nó. Nói rõ hơn thì, anh ta rất say mê với sự cần thiết phải “làm cho nhân loại trở thành một chủng loài đa-hành-tinh”, đến nỗi anh sẵn sàng chi một phần rất lớn tài sản của mình vì nó. Nhưng bởi vì anh ta thông minh, anh ta biết rằng mình cần tên lửa để phóng tàu thăm dò vào không gian. Để nối dài nguồn tiền của mình, anh cần mua tên lửa với giá rẻ nhất có thể. Do đó, anh quan tâm đến các tên lửa đẩy của Nga. Sau khi đã hiểu thị trường ngành không gian hơn một chút, anh cũng thấy rằng có một cơ hội cực kỳ lớn để phá vỡ thị trường tên lửa đẩy. Vì đó, sau khi ngẫm nghĩ, anh ấy đã đi đến kết luận rằng tốt hơn là nên dùng thời gian và tiền bạc để “giải quyết vấn đề phóng tàu” còn hơn là “ném tài sản của tôi vào cái nhà kho nào đó ở Nga”.
SpaceX được sinh ra sau khi Elon dành thời gian với John Garvey (một đồng sáng lập công ty mới của ta, Vector), người mà lúc đó đang chế tạo những tên lửa đẩy nghiệp dư chạy bằng nhiên liệu lỏng trong gara nhà mình. Trong khi với những hàng xóm đang lo lắng của John, điều này có vẻ như là một nỗ lực điên rồ, thì Elon lại thấy được sự lỗi lạc trong đó và nhìn nhận mấy cái tên lửa nho nhỏ của John như một bằng chứng rõ ràng của cái gì đó lớn hơn rất nhiều. Elon biết rằng, nếu ngay cả một anh chàng cao bồi không gian nhà quê như John mà đã có thể chế tạo được một tên lửa nhiên liệu lỏng cao 30 foot chỉ với số tiền thừa lại sau khi mua bia và các công cụ máy móc thông thường khác, thì với một số tiền rất lớn, một đội ngũ tuyệt vời và sự chăm chỉ cật lực, ta có thể đạt được những điều vĩ đại tuyệt vời. Vậy là SpaceX ra đời.
Hiển nhiên là SpaceX không có được thành công trong những ngày đầu. Rõ ràng là Elon và đội mà anh tuyển dụng rất đam mê xây dựng một bộ phóng chi phí thấp. Rõ ràng là chúng ta rất giỏi. Và rõ ràng là có một thị trường cho sản phẩm. Tuy nhiên, hầu hết mọi người trên thế giới, những người ngoài cuộc, đã đánh cược vào sự thất bại của Elon. Sự hoài nghi này, vốn bao hàm cả một chút tự cao tự đại, được sinh ra từ ‘một nhóm lớn những người có quan tâm đến ngành hàng không vũ trụ’, những người nghĩ rằng “không ai có thể làm tốt hơn chúng ta, đặc biệt là một boyband gồm toàn những anh chàng cao bồi không gian nhà quê như SpaceX”. Cũng có những câu hỏi về động lực và sự thành thực của Elon được đặt ra từ những người này. Và cùng lúc đó, cũng có những người khác trong ngành đã tâm sự với ta, họ nghĩ rằng về bản chất của Elon là kẻ không trung thực và chỉ biết hứa hão huyền.
Ta rời SpaceX sau khoảng một năm vì chính ta cũng nghi ngờ khả năng thành công của SpaceX với số tiền mà họ đã huy động được (mà ta nghi ngờ chuyện nó có thể tăng thêm được nữa). Ta cũng không chia sẻ cùng niềm đam mê với Elon về việc định cư sao Hỏa, vì trong thâm tâm ta nghĩ rằng đó là một việc ngu ngốc và nó sẽ không bao giờ xảy ra trong thời của mình. Ta đã sai về cả hai điều. Cuối cùng, Elon đã thành công, và đó là vì anh không bao giờ mất niềm tin vào chính mình. Anh không bao giờ bỏ cuộc. Anh tiếp tục tiến lên. Anh biết rằng mình đã có đủ ba nguyên liệu cần thiết, và cứ liên tục tăng mức cược lên mỗi lần mình phải đối mặt với một trở ngại hay thất bại.
Từ điều này, ta đã rút ra được một quan điểm cho riêng mình về đặc điểm quan trọng nhất mà một người cần có để thành công.
Không phải thông minh.
Không phải học thức.
Thậm chí cũng không phải là kinh nghiệm.
> Nó chỉ đơn giản là một quyết tâm không bao giờ bỏ cuộc <
Đó là yếu tố quan trọng nhất của sự thành công: quyết tâm kiên trì. Một trong những trích dẫn yêu thích của ta là của Garth Stein, tác giả cuốn sách ‘Racing in the Rain’.
“Một kẻ chiến thắng, một nhà vô địch, sẽ chấp nhận số phận của mình. Anh ta sẽ tiếp tục dù chiếc xe của mình dính bẩn. Anh ấy sẽ cố gắng hết sức để duy trì phần thi của mình, và dần dần tự mình trở lại đường đua khi thật an toàn. Vâng, anh đã bị tụt mất vài hạng trong cuộc đua. Đúng, anh đang ở thế bất lợi. Nhưng anh ấy là một kẻ chiến thắng, một nhà vô địch, và sẽ chấp nhận số phận của mình. Anh ấy vẫn đua. Anh ấy vẫn sống…”
Ta cầu cho cháu có một cuộc đua tuyệt vời và chúc cho cháu tìm được ngọn gió đam mê, để thổi bùng nó lên thành một pha về đích thành công.
