Không nghi ngờ gì về ý định của Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Ukraine. Putin muốn chấm dứt tình trạng Ukraine là một thực thể chính trị độc lập và đưa lãnh thổ của Ukraine vào Liên bang Nga. Theo ý kiến của Putin, đạt được mục tiêu này sẽ xóa được hai sai lầm lịch sử lớn đã phạm phải trong thế kỷ trước: Thứ nhất, cho phép một nước cộng hòa Ukraine tồn tại trong Liên bang Xô viết, và thứ hai, cho phép nước cộng hòa này trở thành một quốc gia-nhà nước độc lập.
Khả năng là kết quả này như thế nào? Về lý thuyết, quân đội Nga có thể cày một cách tàn bạo khắp vùng đồng bằng rộng lớn của Ukraine trong nhiều năm, khiến các trung tâm đô thị của nước này trở thành đống đổ nát. Nhưng một bài học từ các khu vực mà Nga đã chiếm giữ kể từ ngày 24 tháng 2 là nước này cũng cần phải thiết lập một chế độ đàn áp khắc nghiệt, cưỡng bức Nga hóa và loại bỏ hoàn toàn các đối thủ. Điều này đòi hỏi một sự huy động lớn, rộng rãi các nguồn lực ở Nga.
Cho đến nay, Putin vẫn miễn cưỡng khi ra lệnh bất kỳ cuộc huy động nào như vậy, hoặc thậm chí nói về chiến tranh. Trong bốn tháng kể từ khi cuộc chiến bắt đầu, người dân Nga đã được thông báo rằng chỉ có một “hoạt động quân sự đặc biệt” ở Ukraine. Việc tuyển quân bổ sung phần lớn đến từ các khu vực kém phát triển của Nga, nơi tỷ lệ thất nghiệp cao khiến nam thanh niên không có nhiều lựa chọn thay thế.
Trong mọi trường hợp, việc tăng cường đàn áp và tuyên truyền ngày càng cuồng loạn sẽ là cần thiết để duy trì một cuộc vận động thời chiến ở Nga. Thông điệp của Điện Kremlin rất có thể sẽ ngày càng tập trung vào việc thiết lập một câu chuyện về cuộc chiến tranh chính nghĩa cần thiết với toàn bộ phương Tây, cuộc chiến này sẽ được mô tả một cách hợp lý là chống lại một tập đoàn Qu. xã đang muốn tiêu diệt nước Nga.
Cộng thêm thương vong của Nga, vốn đã cao hơn so với cuộc chiến kéo dài hàng thập kỷ của Liên Xô ở Afghanistan, sẽ là một vấn đề; nhưng nếu các nỗ lực tuyển dụng tránh xa các khu vực đô thị lớn, điều đó có thể chịu đựng được.
Một nước Nga được huy động hoàn toàn sẽ là một quốc gia hoàn toàn tách biệt khỏi phương Tây. Vì các biện pháp trừng phạt khắc nghiệt sẽ vẫn còn hiệu lực, ngành công nghiệp Nga sẽ buộc phải leo xuống nấc thang công nghệ, tạo lực hãm mạnh mẽ cho các dự án dầu khí mới rộng lớn ở Bắc Cực, nơi Điện Kremlin đặt cược tương lai kinh tế của đất nước.
Nga sẽ phải phụ thuộc nhiều hơn vào Trung Quốc. Nhưng không rõ chính phủ Trung Quốc sẽ chơi với chính sách “giải cứu nước Nga” trong bao lâu, cũng như không có lý do gì để tin rằng Ấn Độ sẽ chọn Nga thay vì Mỹ làm đối tác công nghệ cho tương lai. Khi ý định của Điện Kremlin ở Ukraine trở nên rõ ràng hơn, mọi sự hỗ trợ quốc tế còn lại có thể sẽ giảm đi nhiều hơn nữa. Putin đã đặt đất nước của mình vào một con đường có nhiều vấn đề, nếu không muốn nói là hoàn toàn nguy hiểm.
Trong khi đó, với quyết định gần đây để Ukraine (và Moldova) trở thành ứng cử viên cho tư cách thành viên, Liên minh châu Âu đã thực hiện một bước đi chiến lược to lớn sẽ có ý nghĩa sâu rộng trong những năm tới. EU hiện đã tăng gấp đôi việc hỗ trợ Ukraine và giúp nước này xây dựng một tương lai tươi sáng hơn.
Tất nhiên, việc trở thành thành viên chính thức của Ukraine không phải là điều sắp xảy ra. Mặc dù Ukraine đã đạt được một số tiến bộ khi thực hiện thỏa thuận liên kết và thương mại tự do sâu rộng với EU vào năm 2014, nhưng nước này vẫn còn một chặng đường dài để đáp ứng tất cả các yêu cầu về tư cách thành viên. Tuy nhiên, bằng cách mời Ukraine tham gia, EU đã cam kết duy trì sự tồn vong của nhà nước Ukraine trước sự tấn công dữ dội của Nga.
Ngoài sự hỗ trợ quân sự hiện đang đổ vào Ukraine, cần có sự hỗ trợ tài chính rất đáng kể chừng nào mà cuộc chiến vẫn tiếp tục. Chiến tranh là chuyện tốn kém !
Châu Âu đã đi đúng hướng. Việc chia tách và cuối cùng là loại bỏ một quốc gia châu Âu sẽ đe dọa an ninh của cả châu Âu, chưa kể đến việc làm suy yếu sự ổn định toàn cầu và tạo ra nhiều vấn đề mới mà không ai ngờ tới.
Có bất kỳ biên giới nào khác trong không gian rộng lớn giữa sông Vistula và sông Volga, nơi biên giới có thể bị di chuyển hoặc loại bỏ, như chúng đã từng có nhiều lần trong lịch sử? Có những quốc gia nào khác có thể bị loại khỏi danh sách các thành viên Liên hợp quốc không? Đây không phải là những câu hỏi vu vơ. Putin đã chỉ ra rằng ông ấy nghĩ ít về chủ quyền của Kazakhstan như ông ấy nghĩ về Ukraine.
EU đã nói rõ rằng họ có ý định đứng vững để bảo vệ các quốc gia hiện tại, thừa nhận rằng sự bất khả xâm phạm của biên giới là nền tảng của an ninh châu Âu và trật tự toàn cầu. Do đó, EU phải kiên quyết không công nhận bất kỳ lãnh thổ nào do Nga chiếm đóng – bao gồm cả Crimea. Giờ đây, không thể tưởng tượng được rằng EU sẽ chấp nhận việc chia cắt hoặc xóa bỏ Ukraine bằng bạo lực.
Khi đó, câu hỏi đặt ra là liệu Putin có thể đồng ý lùi bước hay không?
(Lược dịch bài viết của Carl Bildt, cựu thủ tướng và ngoại trưởng của Thụy Điển, đăng trên Jordan Times ngày 5-7-2022)
Ảnh: Một kho hàng ở Kvitneve, quận Brovary, đông bắc Kyiv bốc cháy vì trúng đạn pháo. (ảnh của Bộ Nội vụ Ukraine)
