Giao tranh đã tạm dừng khi Nga và Ukraine cân nhắc các lựa chọn của họ trong mùa đông sắp tới.
Ukraine, sau chiến thắng trong việc chiếm lại Kherson, thành phố cảng quan trọng chiến lược ở miền nam, đã phải tạm dừng để quân đội được nghỉ ngơi và tái trang bị.
Các phương án hoạt động chiến đấu của Kiev hiện bị hạn chế vì sông Dnipro tạo thành một rào cản tự nhiên, ngăn các hoạt động tấn công chống lại các đơn vị Nga cố thủ trong các công sự gần sông.
Ở phía đông bắc, Nga đã tận dụng lực lượng lính đánh thuê Wagner giàu kinh nghiệm của mình và giao tranh ngày càng gia tăng, tập trung xung quanh thị trấn Bakhmut. Quân đội Ukraine đã được gửi đến khu vực này để củng cố hệ thống phòng thủ nhằm ngăn chặn bước tiến, dù là chậm chạp của Nga.
Chiến tranh ở nhiệt độ âm
Khi nhiệt độ giảm dần, bản chất của cuộc giao tranh sẽ thay đổi rõ rệt.
Cả hai quân đội đều được huấn luyện để chiến đấu trong giá lạnh, thực tế là Ukraine đã đánh trả các cuộc tấn công của Nga vào thời điểm lạnh nhất năm 2022 – tháng Hai – nhưng Kiev đã nhận được quần áo và thiết bị mùa đông tốt hơn nhiều từ quân đội các nước NATO.
Vào ngày diễn ra cuộc tấn công ở Kyiv, nhiệt độ khoảng 3 độ C (37,4 độ F). Hôm nay, nhiệt độ là 1 độ C (33,8F).
Những thay đổi để thich nghi trong tác chiến ở nhiệt độ âm là rất quan trọng. Với thời gian ban ngày ngắn hơn, quân đội nào có kỹ năng chiến đấu ban đêm tốt hơn sẽ có lợi thế. Cơ hội sống sót trong “giờ vàng” – 60 phút quan trọng sau khi bị thương trên chiến trường – tăng lên nếu binh lính được điều trị hoặc chuyển đến trạm sơ cứu, và giảm nhanh nếu gặp thời tiết khắc nghiệt.
Trong cái lạnh, thiết bị có nhiều khả năng bị trục trặc. Vũ khí bị kẹt khi nhiệt độ lạnh giá đóng băng ở các bộ phận quan trọng. Xe tăng hoạt động tốt hơn khi mặt đất cứng lại, nhưng các vị trí phòng thủ khó đào hơn nhiều khi mặt đất đóng băng, khiến các cuộc pháo kích trở nên nguy hiểm hơn.
Cái lạnh là vũ khí
Tất nhiên, không chỉ quân đội sẽ phải đối mặt với các điều kiện thay đổi, sự đau khổ chung của dân thường Ukraine cũng bị Nga coi là yếu tố gây ảnh hưởng đến kết quả cuộc chiến.
Trong lúc thế giới tuần này tập trung vào thứ dường như là một tên lửa bị trục trặc đi lạc vào lãnh thổ Ba Lan và giết chết hai người, thì 10 triệu người Ukraine bị mất điện khi hàng chục tên lửa của Nga tấn công các trạm kết nối trong lưới điện, phá hủy các cơ sở khó có thể thay thế. Gần 40% lưới điện của Ukraine đã bị phá hủy hoặc hư hỏng, và sẽ mất nhiều tháng để khắc phục do thiếu hụt thiết bị dự phòng.
Đây là một tình huống sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn nếu các cuộc tấn công này tiếp tục. Bây giờ có vẻ như đây là chiến lược của Putin, Nga nắm giữ lãnh thổ, nhằm đạt được những lợi ích nhỏ trong khi tấn công các nhà máy điện, đường dây cung cấp, kho nhiên liệu và cơ sở dự trữ để buộc Ukraine phải quỳ gối và do đó phải ngồi vào bàn đàm phán.
Tình hình nghiêm trọng đến mức chính phủ Ukraine được cho là hiện đang xem xét cho dân sơ tán khỏi thủ đô Kyiv để bảo toàn tính mạng do hệ thống sưởi của thành phố không còn được đảm bảo.
Năng lượng không chỉ sưởi ấm các ngôi nhà – không có năng lượng, các nhà máy không thể hoạt động, không thể bơm xăng và đèn đường không thể tỏa sáng.
Cơ sở hạ tầng của Ukraine sẽ bị tê liệt và đời sống dân chúng sẽ bắt đầu bị đình trệ.
Lại là Iran
Mặc dù Nga có thể đã xác định đây là một chiến lược hiệu quả, họ sẽ cần số lượng lớn tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo giá rẻ, những vũ khí mà quân đội ngày càng thiếu. Nga sẽ phải phụ thuộc vào những thứ nhập khẩu đó khi ngành công nghiệp quốc phòng của họ gặp khó khăn trong việc sản xuất với số lượng cần thiết.
Sự phụ thuộc của Nga vào Iran sẽ chỉ tăng lên khi nước này trở thành nhà cung cấp chính các vũ khí hiệu quả, giá rẻ.
Các loại vũ khí như đạn tuần kích Shahed-136 và máy bay chiến đấu không người lái Mohajer-6 đã được sử dụng hiệu quả, đặc biệt là khi phóng theo bầy đàn. Tuy nhiên, lực lượng phòng không Ukraine đã bắn hạ phần lớn số đó.
Chưa xuất hiện trên chiến trường Ukraine nhưng đáng được xem xét là kho vũ khí tên lửa đạn đạo giá rẻ, độ chính xác hợp lý mà Iran cung cấp, đó là Fateh 110 và Zolfaghar có tầm bắn lên tới 700km (435 dặm) và đủ chính xác để tiêu diệt các mục tiêu cố định như bãi tiếp liệu, trạm radar hoặc nhà máy điện ở xa phía sau chiến tuyến.
Nếu Ukraine muốn bắn hạ tất cả các máy bay không người lái và tên lửa này của Nga, họ sẽ cần một số lượng tên lửa phòng không tương đương hoặc nhiều hơn.
Ukraine đã thực hiện một công việc ấn tượng khi tích hợp nhiều loại hệ thống tên lửa và radar vào mạng lưới phòng không hiện có của mình, nhưng quốc gia bị chiến tranh tàn phá này cần được cung cấp nhanh chóng để chống lại các cuộc tấn công của Nga trong mùa đông này.
Cuộc chiến sắp tới cho miền nam
Ukraine không chỉ dựa vào hệ thống phòng không một cách thụ động để giành chiến thắng trong cuộc chiến này, đến một giai đoạn nào đó, họ sẽ cần phải vượt sang bờ đông sông Dnipro để tái chiếm lãnh thổ ở đó, đặc biệt là khu vực từ bờ sông Dnipro đến tận Melitopol, mấu chốt trong cuộc xung đột này.
Hoạt động vượt sông Dnipro sẽ không dễ dàng. Việc duy trì các bãi đổ bộ dưới hỏa lực trong khi vận chuyển đủ binh lính, phương tiện, vật tư và thiết bị để khởi động và duy trì tấn công là nhiệm vụ vô cùng khó khăn.
Tuy nhiên, một bước tiến của Ukraine về phía đông, nếu thành công, sẽ cô lập Crimea với phần còn lại của đất nước. Việc lực lượng Ukraine chiếm lại thành phố Malitopol, chặn kênh nước ngọt cung cấp 85% lượng nước cho bán đảo Crimea, sẽ bắt đầu khiến sự hiện diện quân sự của Nga trên bán đảo ngày càng bấp bênh.
Nghe đồn rằng một nhà lãnh đạo Liên Xô từng nói “Số lượng tự nó có chất lượng”. Liệu tên lửa nhập khẩu và số lượng lớn lính nghĩa vụ mới được tung ra tiền tuyến đã đủ chưa, để Nga có thể xoay chuyển tình thế trên chiến trường?
Lược trích từ “What are Russia and Ukraine’s military options for this winter? Alex Gatopoulos, Al Jazeera, Nov. 18, 2022
