ACHILLES VÀ PATROCLUS: CÓ HAY CHĂNG HƠN CẢ MỘT TÌNH BẠN?

===

Rất nhiều người, bao gồm cả những học giả trong ngành nghiên cứu tôn giáo, lịch sử, luôn băn khoăn liệu mối quan hệ giữa Achilles và Patroclus có phải chỉ đơn thuần là bạn bè.

Achilles và Patroclus vô cùng thân thiết và theo cách trong sáng, đơn thuần, điều đó có đúng hay không? Nhiều người không nghĩ như vậy. Lúc này, hãy tạm quên đi trái táo của Aphrodite hay dung nhan tuyệt sắc của Helen – thứ đã gây ra một cuộc chiến tranh dài đằng đẵng. Hôm nay, chúng ta sẽ dõi theo hành trình của Achilles và Patroclus dưới sự khắc họa của Homer, xem liệu họ có thực sự là một cặp đồng tính hay không.

Trong suốt lịch sử, các học giả liên tục phủ nhận và che giấu những bằng chứng ám chỉ yếu tố đồng tính trong sử thi Iliad. Đây là điều thông thường trong thời đại Victorian, khi đồng tính được xem là bất hợp pháp ở Anh. Thậm chí trong bộ phim Cuộc chiến thành Troy năm 2004, cặp đôi này được khắc họa là anh em họ. Điều này được giải thích rõ ràng bởi đạo diễn Wolfgang Peterson, người cố gắng xóa bỏ tất cả những chi tiết gây tranh cãi bằng cách nói ông không làm phim phỏng theo sử thi Iliad. Gần đây, cụ thể hơn là trong vài thập kỷ qua, các câu chuyện về LBGTQ+ trong quá khứ được bàn luận nhiều hơn, chấp nhận rộng rãi hơn.

Bằng chứng cho thấy tính đồng tính trong sử thi Iliad khá mơ hồ (có lẽ là cố ý), miêu tả Patroclus và Achilles là bạn bè. Các bản dịch cũng rất phong phú, có nghĩa có nhiều hàm ý chúng ta chưa hiểu hết, vậy nên người đọc chính là người quyết định. Thậm chí đối với những người Hy Lạp, họ cũng chưa hoàn toàn công nhận mối quan hệ của Patrochilles. Trong Hội nghị chuyên đề về cuốn Phaedrus của Plato, một cuộc tranh cãi nổ ra đối với cách giải nghĩa của Aeschylus về mối quan hệ của hai nhân vật này, rằng Achilles không phải ‘một người đàn ông lớn tuổi hơn đang trong một mối quan hệ yêu đương’ (thuật ngữ Hy Lạp là erastes), và Patroclus không phải đối tượng ít tuổi hơn trong mối quan hệ này (thuật ngữ Hy Lạp: Eromenos. Diễn giải một chút để dễ hiểu: các mối quan hệ đồng tính Hy Lạp-La Mã xưa thường gồm một người đàn ông và một chàng trai ít tuổi hơn). Đặt các câu hỏi về khía cạnh tình dục sang một bên, các học giả thường thừa nhận rằng cả hai đúng là người yêu.

Achilles than vãn rằng, cái chết của Patroclus đối với chàng đau đớn hơn cả khi cha chàng hay con cái chàng chết. (Iliad 19.321-327). Homer lặp lại nhiều lần rằng Achilles đã bị tác động mạnh mẽ trước cái chết của Patroclus, cảm xúc của chàng tăng lên cực điểm với những hành động như bứt tóc mình hay tự đấm vào ngực. Homer viết rằng: “Achilles than khóc, nhung nhớ người bằng hữu thân yêu, chẳng chợp mắt, cố kìm nén tất thảy, ôm lấy mình, nhưng rồi lại trở hết bên này bên kia, lòng khát khao sự mạnh mẽ và quả cảm (menos) của Patroclus.” Nhưng một số học giả đã giải nghĩa đoạn này theo cách khác. Ví dụ như Davidson trong một cuốn sách của ông viết rằng, Achilles tiếc thương cho “sự nam tính và lòng dũng cảm” của Patroclus. Dù ‘lòng dũng cảm’ (spunk) có thể hiểu rộng là lòng can đảm nói chung, nhưng trong một đoạn thơ của Archilochus, ‘spunk’ còn có nghĩa là ti.n.h dị.c.h.

Tác giả W.M.Clarke trong cuốn “Mối tình của Achilles và Patroclus” viết: “Câu hỏi trọng tâm không phải là có tồn tại khía cạnh tình dục giữa hai vị anh hùng này không, mà là họ có yêu nhau hay không.” Nhiều người không đồng ý với những thuật ngữ mang tính kỳ thị đồng tính của Giáo hội, nhưng công nhận rằng cặp đôi này rõ ràng có mối quan hệ trên cả tình bạn. Chúng ta cũng phải tin rằng Achilles sẽ không đấm vào ngực mình khi Patroclus qua đời – một hành động thể hiện sự đau buồn to lớn của người Hy Lạp, nếu như chàng ta không yêu Patroclus. Mối quan hệ của họ có ý nghĩa quan trọng, dù là xưa hay nay, bởi vì nó nhấn mạnh rằng TÌNH YÊU CHỈ LÀ TÌNH YÊU, và tất cả mọi người, từ những chiến binh luôn phải thể hiện sự rắn rỏi mạnh mẽ của mình, tới những người sống ở thời hiện đại, đều xứng đáng có được tình yêu họ muốn.