Canada và Đan Mạch kết thúc chiến tranh rượu Whisky ở Bắc Cực
Hai nước đồng ý phân chia một hòn đảo nằm giữa Canada và Greenland đồng thời xác định biên giới quốc tế của khu vực.
Đảo Hans chỉ là một đảo đá nhỏ hoang vắng, hình quả thận ở Bắc Cực. Nhưng trong 49 năm, nó là nguồn gốc của một cuộc tranh chấp lãnh thổ giữa và Đan Mạch.
Trong nhiều thập kỷ, tranh chấp giữa Canada và Đan Mạchthường xuyên diễn ra theo những cách thức khá hài hước.
Kể từ khi quân đội Canada bắt đầu đến hòn đảo vào năm 1984 dựng lên quốc kỳ và bỏ lại những chai rượu whisky Canada, quân đội Đan Mạch sau đó đến để thay thế các chai rượu của Canada schnapps và quốc kỳ của họ. Và các bộ trưởng nội các của cả hai nước đã đến bằng trực thăng để khẳng định các chủ quyền đồng thời khảo sát đảo đá mà họ tuyên bố cai quản.
Sau nhiều năm bế tắc ngoại giao kéo dài và những cuộc đấu tranh kỳ lạ, sự tranh chấp đã kết thúc.
Canada và Đan Mạch đã ký một thỏa thuận hôm qua, thứ 3 ngày 14/6, trong đó chính thức xác định ranh giới biển ở Bắc Cực và giải quyết vấn đề về quyền sở hữu của Đảo Hans. Hòn đảo sẽ bị tách ra, với khoảng 60% trở thành Đan Mạch và phần còn lại trở thành Canada.
Jeppe Kofod, Ngoại trưởng Đan Mạch cho biết: “Điều này phát đi một tín hiệu mạnh mẽ vào thời điểm chúng ta thấy các cường quốc lớn vi phạm một cách thô bạo luật pháp quốc tế cơ bản, giống như những gì Nga đang làm ở Ukraine”.
Mélanie Joly, ngoại trưởng Canada, nói: “Đó là cuộc chiến thân thiện nhất trong tất cả các cuộc chiến. Nhưng khi bạn nhìn vào những gì đang diễn ra trên thế giới hiện tại, đặc biệt là kể từ khi Nga tiến công Ukraine, chúng tôi thực sự muốn tiếp thêm động lực và tái tạo năng lượng để đảm bảo chúng tôi sẽ tìm ra giải pháp.”
Cuộc chiến vì một đảo đá vô nghĩa bắt đầu từ năm 1973, khi Đan Mạch và Canada đàm phán về ranh giới và quyền dưới nước nhưng không đạt được thỏa thuận về Đảo Hans.
Trữ lượng dầu và khí đốt nằm trong eo biển Nares rộng 22 dặm, nơi có Đảo Hans nằm và ngăn cách hai quốc gia. Nhưng Michael Byers, giáo sư luật quốc tế tại Đại học British Columbia, người nghiên cứu về chủ quyền của Bắc Cực, nói rằng các nguồn tài nguyên quá sâu và khu vực này có quá nhiều tảng băng trôi nên khả năng sẽ có dàn khoan trên biển.
“Đó sẽ là loại dầu cực kỳ đắt tiền”, Giáo sư Byers nói. “Nếu chúng ta khoan dầu ở độ sâu đó và ở vị trí đó trong 10, 20 hoặc 30 năm nữa; chúng ta sẽ thua trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu”.
Một số vấn đề xung quanh quyền khai thác thủy sản đã được các hiệp ước quốc tế khác giải quyết từ lâu.
Nhưng bà Joly nói rằng ranh giới biển mới giữa Canada và Đan Mạch, mà bà đánh giá là dài nhất trên thế giới, sẽ cung cấp một ví dụ quan trọng cho các quốc gia khác khi họ giải quyết các câu hỏi xung quanh đáy biển Bắc Cực và các nguồn tài nguyên của nó.
Các bộ trưởng nói rằng việc đạt được một thỏa thuận bao gồm các cuộc đàm phán của cả hai nước với người Inuit sống ở cả hai bên biên giới và những người biết hòn đảo này là Tartupaluk. Ông Kofod nói rằng thỏa thuận bảo vệquyền săn bắn và đánh cáxuyên biên giới của họ, cũng như đảm bảo rằng ranh giới mới sẽ không cản trở việc đi lại qua Đảo Hans.
Canada và Đan Mạch vốn là đồng minh lâu năm và có mối quan hệ hữu nghị, tại sao lại mất nhiều thời gian để đạt được một thỏa thuận như vậy?
Giáo sư Byers nói, một phần của câu trả lời là tốc độ chậm chạp của các tiến trình giải quyết các vấn đề biên giới biển của Liên hợp quốc được điều chỉnh bởi Hiệp ước Luật Biển năm 1982.
Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng việc quân đội cả hai nước để lại rượu trên đảo thường diễn ra trước các cuộc bầu cử, cho thấy rằng một số chính phủ nhận thấy giá trị chính trị trong việc giải quyết tranh chấp.
“Đó chỉ đơn giản là một cách để khuấy động tình cảm yêu nước trong một bối cảnh hoàn toàn không có rủi ro”, Giáo sư Byers nói.
Thỏa thuận sẽ kết thúc cuộc chiến rượu whisky. Hai bộ trưởng đã trao đổi 2 chai rượu lần cuối cùng vào hôm qua, thứ 3 ngày 14/6.
Ảnh: Đảo Hans, nơi tranh chấp nhiều năm giữa Canada và Đan Mạch
