Đối với những bạn chưa tiếp xúc với thế giới cờ vua, có một khoảng cách về thành tích đáng kể giữa các kỳ thủ nam và nữ. Ví dụ, trong danh sách 100 kỳ thủ hàng đầu của FIDE (liên đoàn cờ vua thế giới), chỉ có 1 kỳ thủ nữ là Hou Yifan người Trung Quốc, xếp thứ 87 tính đến tháng 4 năm 2019. Hiện tại, Hou Yifan là nữ kiện tướng hoạt động tích cực nhất cho đến nay. và chắc chắn là một trong những phụ nữ giỏi nhất từng chơi trò chơi. Trên thực tế, kiện tướng nữ thứ hai trong danh sách FIDE hiện tại, Ju Wenjun, chỉ xếp thứ 292.
Về ELO: để đo sức mạnh của một người chơi cờ, chúng ta sử dụng hệ thống đánh giá ELO. Xếp hạng ELO của một người chơi cho biết sức mạnh tương đối của người đó để khi hai người có cùng ELO đấu với nhau thì sẽ có cùng số trận thắng/thua (theo logic) . Người chơi có điểm đánh giá cao hơn 100 điểm so với đối thủ của họ sẽ đạt tỉ lệ thắng 64%; nếu sự khác biệt là 200 điểm, thì tỉ lệ thắng kỳ vọng là 76%. Để có được danh hiệu cờ vua cao quý nhất, một Đại kiện tướng, bạn cần ít nhất 2500 điểm Elo và chỉ có hơn 2700 kỳ thủ được coi là ưu tú. Hou Yifan có chỉ số 2662, trong khi nhà vô địch cờ vua thế giới Magnus Carlsen có chỉ số 2845. Tính đến tháng 8 năm 2018, có 1621 đại kiện tướng, trong đó 1585 nam và 36 nữ (2%). Chênh lệch elo giữa 50 kỳ thủ nam hàng đầu và 50 kỳ thủ nữ hàng đầu là khoảng 250 điểm elo, hoặc 1 điểm tiêu chuẩn, và nó không đổi kể từ năm 1975.
Không ai có thể tranh cãi thực tế rằng nam giới thể hiện ở trình độ cao hơn phụ nữ, nhưng quan điểm gây tranh cãi là lý do tại sao lại như vậy. Đến màn tranh cãi này!
Lời giải thích phổ biến nhất được chấp nhận là có ít người chơi nữ hơn, do đó phụ nữ có ít khả năng vào top . Tôi đồng ý rằng đây là một trong những lý do, nhưng tôi cũng nghĩ rằng có rất nhiều lập luận khác, được định hướng về mặt sinh học được đưa ra. Có khoảng 170000 người chơi có xếp hạng ELO, trong đó 150000 là nam và 22500 là nữ. Chúng ta có thể thấy sự khác biệt giữa tỷ lệ kỳ thủ nữ đạt mức kiện tướng (2%) và tỷ lệ kỳ thủ nữ được xếp hạng (15%). Một cách giải thích phổ biến khác là các kỳ thủ nữ không có hình mẫu để khao khát, khiến các cô gái trẻ theo đuổi cờ vua trở nên kém hấp dẫn hơn.
Nhưng chúng ta hãy lấy nước Nga làm ví dụ, đất nước có 144 triệu dân, nơi cờ vua vô cùng phổ biến và có phả hệ cờ vua bao gồm 7 nữ vô địch thế giới và được cho là người chơi cờ giỏi nhất mọi thời đại, Garry Kasparov. Hãy lấy nước Nga và so sánh với Iceland, đất nước có hơn 350 nghìn người, không có hình tượng anh hùng cờ vua nào để nói đến. Nga có 14958 kỳ thủ nữ đang hoạt động, trong đó 605 người có danh hiệu (cấp chuyên gia). Iceland có 1835 kỳ thủ nam đang hoạt động, trong đó 58 cầu thủ có danh hiệu . Nga có số lượng kỳ thủ nữ có danh hiệu cao gấp 10 lần so với các kỳ thủ nam có danh hiệu của Iceland, và chỉ số Elo trung bình cho 10 kỳ thủ nữ hàng đầu của Nga là 2486 so với 2502 của 10 kỳ thủ nam hàng đầu của Iceland. Làm thế nào mà các nữ kỳ thủ giỏi nhất của một quốc gia đông dân và thiên về cờ vua lại yếu hơn các kỳ thủ nam giỏi nhất của một quốc gia cực kỳ nhỏ bé và không có di sản cờ vua, nếu số lượng kỳ thủ và sự hiện diện của các thần tượng cờ vua là lý do tại sao phụ nữ lại có ELO thấp hơn ? Ngay cả khi nhóm nữ kỳ thủ lớn hơn gấp 10 lần và các nữ anh hùng cờ vua nữ rất nhiều, nam giới vẫn thể hiện một trình độ cao hơn.
Và đó không phải là một sự may mắn: Estonia có 1306 kỳ thủ nam đang hoạt động, trong đó 36 người có danh hiệu. ELO trung bình của 10 kỳ thủ nam hàng đầu là 2446, thấp hơn một chút so với người Nga, nhưng kỳ thủ nam Estonia xuất sắc nhất lại mạnh hơn bất kỳ thủ nữ nào của Nga. Kết quả này xuất hiện khi so sánh Nga, quốc gia tập trung vào cờ vua và đông dân nhất ở châu Âu, với các quốc gia ít dân nhất ở Lục địa già. Khi xem xét xếp hạng ELO trung bình 10 người chơi hàng đầu ở các quốc gia lớn hơn, khoảng cách tăng lên, vì có nhiều người chơi nam hơn. Tây Ban Nha có 585 kỳ thủ nam có danh hiệu, một con số tương đương với 605 kỳ nữ của Nga. Đánh giá trung bình của ELO cho 10 nam kỳ thủ Tây Ban Nha? 2613, tức hơn các nữ kỳ thủ Nga khoảng 130 điểm. Vallejo Pons, kỳ thủ người Tây Ban Nha được đánh giá cao nhất, mạnh hơn 30 điểm ELO so với kỳ nữ mạnh nhất trong thế hệ của chúng ta và là người phụ nữ được đánh giá cao thứ 2 trong lịch sử.
Nhưng hãy nói về tiền!
Mặc dù có thể bạn sẽ ngạc nhiên trước khi bắt đầu bài đăng này, nhưng bây giờ bạn có thể hiểu tại sao có các giải đấu mở, trong đó mọi người đều có thể tham gia và các giải đấu dành cho nữ, trong đó chỉ người chơi nữ mới có thể tham gia; có giải vô địch cờ vua thế giới và giải vô địch cờ vua nữ thế giới; Giải vô địch cờ vua Hoa Kỳ và Giải vô địch cờ vua nữ Hoa Kỳ, vv. Hãy xem qua phần thưởng cho giải vô địch cờ vua Hoa Kỳ năm 2019, cả giải mở rộng và dành cho nữ. Đối với giải mở rộng, giải nhất là 50.000 đô la cho người chiến thắng, 35.000 đô la cho người về nhì và 25.000 đô la cho vị trí thứ ba. Đối với phần thi của phụ nữ, vị trí đầu tiên là 25.000 đô la, á quân kiếm được 18.000 đô la và vị trí thứ ba là 13.000 đô la. Khá phân biệt giới tính phải không? Chà… không hẳn. Hoặc ít nhất là không theo cách bạn nghĩ. 3 kỳ thủ được đánh giá cao nhất trong phần mở là Fabiano Caruana (2828), người đã thách đấu Magnus Carlsen cho danh hiệu vô địch thế giới vào tháng 11 và chắc chắn là kỳ thủ xuất sắc thứ hai trên thế giới (Trans: Bài đăng này đã mấy năm trc rồi nên số liệu hơi lạc hậu tí), Wesley So (2762) và người chiến thắng cuối cùng là Hikaru Nakamura ( 2746). Điểm ELO trung bình của giải mở rộng là 2682 và người chơi được đánh giá thấp nhất có ELO là 2557. Mặt khác, giải của nữ có điểm ELO trung bình là 2293 và người chơi được đánh giá cao nhất và nữ siêu kiện tướng duy nhất , Irina Crush, có ELO 2451. Người chơi mạnh nhất trong giải dành cho nữ được đánh giá thấp hơn 100 điểm so với người chơi được đánh giá thấp nhất trong giải mở rộng và về cơ bản là nam. Hóa ra, người chiến thắng trong giải cho nữ là Jennifer Yu (2273), người giành được vị trí số 1 và 25.000 đô la, thậm chí sẽ không thể đủ điều kiện cho giải mở rộng. Nói cách khác, có một động cơ kinh tế lớn hơn để chơi cờ vua nếu bạn là phụ nữ hơn là đàn ông. Nguyên tắc tương tự cũng áp dụng cho Giải vô địch cờ vua nữ thế giới 2018, trong đó người chiến thắng Ju Wenjun, người có điểm xếp hạng 2561, kiếm được 60.000 đô la. Một người đàn ông có xếp hạng tương tự, như Hjorvar Steinn Gretarsson người Iceland (2571), thậm chí không thể mơ kiếm được số tiền đó trong cả sự nghiệp cờ vua của mình, vì anh ta “chỉ” là kỳ thủ thứ 351 trên thế giới và là một người đàn ông.
Hiện nay, rất nhiều nghiên cứu cho thấy testosterone có liên quan như thế nào với tính hiếu chiến, cách đàn ông biểu hiện quá mức ở phần cuối cao hơn (và thấp hơn) của phân bố đường cong IQ và nhìn chung được phú cho sức chịu đựng và kỹ năng lập luận phân tích / hình dung, tất cả đều rất cần thiết, đặc điểm của một kỳ thủ cờ vua ưu tú. Những khác biệt sinh học đó giải thích khoảng cách giới tính trong trình độ cờ vua nhiều hơn là các yếu tố xã hội học đơn thuần.
Khi lượng kỳ thủ nam vô cùng nhỏ ở Iceland, Estonia hay hầu như bất kỳ quốc gia nào khác ở châu Âu vượt trội hơn số lượng kỳ thủ nữ lớn hơn ở Nga, tôi không thể không đi đến kết luận rằng nam giới vốn dĩ phù hợp với cờ vua hơn phụ nữ. Ở Hoa Kỳ, trở thành một kỳ thủ cờ vua 2300 nữ có lợi nhuận kinh tế hơn nhiều so với một kỳ thủ cờ vua 2600 nam, và khoảng cách vẫn cư sở đó . Trên toàn thế giới, khoảng cách về cờ vua giữa các giới là không thay đổi kể từ những năm 1970 trong khi các quyền, cơ hội và điều kiện của phụ nữ đã được cải thiện đáng kể.
Vì vậy, đây là ý kiến không phổ biến của tôi: Tôi nghĩ đàn ông sẽ luôn giỏi cờ vua hơn, giống như họ sẽ luôn nhanh hơn trong cuộc đua 100 mét hoặc mạnh hơn trong cuộc thi cử tạ.
