Khi đó, Diderot 52 tuổi và con gái ông chuẩn bị kết hôn. Lúc này, ông không có đủ tiền làm của hồi môn cho con gái. Nghèo khổ là vậy nhưng Diderot lại vô cùng nổi tiếng vì ông là đồng sáng lập và tác giả bộ Encyclopédie, một trong những bộ từ điển bách khoa toàn diện nhất thời đại
Khi nữ hoàng Catherine Đại Đế của Nga nghe nói về khó khăn tài chính của Diderot, bà đã đề nghị mua lại thư viện của ông với giá 1.000 bảng Anh, bằng xấp xỉ 50.000 USD vào năm 2015. Bỗng chốc, Diderot trở nên giàu có.
Không lâu sau vụ mua bán may mắn này, Diderot đã mua một chiếc áo choàng mới màu đỏ tươi. Và rồi mọi chuyện không ổn bắt đầu từ đây.
Hiệu ứng Diderot
Chiếc áo choàng mới của Diderot quá đẹp. Đẹp đến nỗi ông ngay lập tức nhận ra rằng chiếc áo đang lạc lõng giữa những vật dụng tầm thường trong nhà. Theo lời ông thì chiếc áo choàng và những đồ vật còn lại không hề hòa hợp và tương xứng với nhau. Rồi ông cảm thấy mình nên mua những đồ dùng mới để cho phù hợp với chiếc áo đẹp đẽ của mình.
Ông thay thế tấm thảm cũ bằng một chiếc mua từ Damascus. Ông trang trí nhà của mình với những bức tượng và chiếc bàn ăn tốt hơn. Ông còn mua một chiếc gương mới và chiếc ghế rơm bị bỏ đi, thay bằng một chiếc ghế da mới.
Hành vi mua sắm theo cảm hứng này được biết đến với tên gọi hiệu ứng Diderot.
Theo hiệu ứng Diderot, việc sở hữu một món đồ mới sẽ dẫn đến việc tạo ra vòng xoáy mua sắm khiến bạn muốn mua nhiều thứ hơn nữa. Kết quả là chúng ta sẽ mua rất nhiều thứ mà bản thân trước đây không hề cần để cảm thấy hạnh phúc và thỏa mãn.
Bạn có thể dễ dàng tìm thấy nhiều ví dụ về hiệu ứng Diderot trong cuộc sống:
– Bạn mua một đôi giày mới mới nhưng chợt nhận ra mình không có trang phục để phối kèm nên quyết định mua thêm bộ quần áo mới và vài phụ kiện đi kèm.
– Bạn mua một chiếc điện thoại iphone mới rồi nhận ra chiếc tai nghe của mình không phù hợp lắm nên mua thêm cặp airpod cho đồng bộ. Chưa kể bảo hành, ốp lưng, kính cường lực cũng đắt hơn.
– Bạn mua một chiếc laptop mới và kèm theo bộ bàn phím, con chuột, miếng lót, headphone để hợp với chiếc laptop.
Xu hướng tự nhiên của cuộc sống là sự tích lũy. Hiếm khi chúng ta nghĩ đến việc đơn giản hóa, loại bỏ hay giảm bớt. Thay vào đó, khuynh hướng của hầu hết mọi người là tích lũy, nâng cấp và tạo ra thêm.
Hiệu ứng Diderot là lời nhắc nhở chúng ta cần chú ý trong cách chọn lựa, đồng thời loại bỏ những thứ không cần thiết và tập trung vào những thứ thật sự quan trọng.
Một số cách để hạn chế hiệu ứng Diderot như:
1. Giảm tiếp xúc với các yếu tố kích thích.
Hầu như tất cả mọi thói quen đều được khởi xướng bởi những nhân tố gợi nhắc hay kích thích. Một trong những cách nhanh nhất làm giảm sức mạnh của hiệu ứng Diderot là tránh những nhân tố gợi nhắc bạn đến việc mua sắm. Một số hình thức ngăn chặn kích thích có thể kể đến như: hủy đăng ký theo dõi email quảng cáo, từ chối nhận catalogue từ các tạp chí, chặn các trang web mua sắm yêu thích, gặp gỡ bạn bè ở công viên thay vì trung tâm thương mại…
2. Mua những đồ phù hợp với bản thân bạn hiện tại.
Bạn không cần phải bắt đầu từ đầu mỗi khi bạn mua một cái gì đó mới. Khi mua quần áo mới, hãy tìm những bộ đồ phù hợp với tủ quần áo hiện tại của bạn. Khi nâng cấp những thiết bị điện tử mới, hãy chắc chắn rằng nó phù hợp với những đồ dùng hiện có để tránh phải mua thêm sạc, bộ chỉnh lưu hay dây cáp.
3. Tự đặt giới hạn cho bản thân bằng nhiều nguyên tắc khác nhau như:
– Mua một, cho đi một.
– Sống một tháng mà không mua đồ mới.
– Học cách hài lòng với hiện tại bằng cách thường xuyên viết ra những thứ mình có
Chính Diderot từng nói: “Hãy để trường hợp của tôi thành bài học cho mọi người. Nghèo khó có cái tự do của nghèo khó mà giàu sang có cái trở ngại của giàu sang”. Hãy kiểm soát những ham muốn của mình để chúng không trở thành trở ngại để bạn tận hưởng cuộc sống.
