Osho là vị đạo sư nổi danh, ông được chào đón nhiều nơi và cũng bị trục xuất khỏi nhiều nơi. Hàng triệu bản sách của ông được bán ra. Những trung tâm thiền của ông là nơi hàng vạn người tìm đến để trải qua các chương trình học thiền để giải phóng bản thân thông qua nhiều phương pháp đặc biệt.
Một trong những điều khiến ông bị chỉ trích đó là thái độ của ông với Dục. Nhiều người cho rằng ông khuyến khích tình dục tự do, nhất là khi có lời đồn đại rằng tất cả những người muốn tham gia vào trại thiền của ông đều phải trải qua kiểm tra HIV và bệnh xã hội. Thế nhưng, thực tế là sao ?
Ý nghĩa tinh thần của năng lượng dục là gì ?
Liệu tình dục và việc làm tình có thể như một dạng thiền, một bục nhảy tới những tầm mức cao hơn của tâm thức không ?
Có chứ. Nhưng không có năng lượng dục. Chỉ có năng lượng tuôn chảy qua con đường dục mà thôi. Osho nói như vậy. Theo ông, tình dục là dòng chảy tự nhiên của con người, con người sinh ra với dục như thể với tay và mắt vậy. Chỉ là làm thế nào ta có thể chuyển từ tình dục sang tình yêu – tình yêu thực sự của tâm linh, vượt lên trên những thúc đẩy xác thịt, trở nên ý thức trong từng khoảng khắc ở bên người tình. Lúc đó ta có thể trải nghiệm tình yêu đích thực.
Tình yêu chỉ xuất hiện khi tình dục ra đi. Trước đó, tình yêu chỉ là mồi nhử, một sự chuẩn bị bối cảnh cho tình dục. Càng nhiều dục tính thì càng ít tình yêu, vì sự vuốt ve kích thích không cần thiết. Nếu nhìn sâu vào cái gọi là tình yêu, bạn sẽ thấy tình dục đứng đó chuẩn bị.
Tình yêu đích thực không phải khúc dạo đầu. Nó là một thứ hương thơm. Thiền trong dục, là thông qua nhau đi vào giao cảm với tạo hóa. Biết ơn và thương yêu nhau. Trong quan hệ tình dục, các cơ thể gặp nhau. Trong tình yêu, các tâm hồn gặp nhau .
Trong thế giới hiện nay, khi tình dục ngày càng trở nên tự do và không bị kìm nén như trước kia, thì tình dục ngày càng làm cho con người ta vừa bị ám ảnh, lại vừa chán ngán. Tình dục mất đi sự bí ẩn, lãng mạn, chờ đợi – nó trở thành một thứ món ăn nhanh nhạt nhẽo và dễ dàng kiếm được với giá quá rẻ. Đồ ăn nhanh có đặc điểm là chóng chán nhưng lại không làm con người ta thỏa mãn.
Theo Osho, sự chán nản với tình dục có thể lại là một dấu hiệu tốt, khi sau đó, con người sẽ bắt đầu tìm kiếm tình yêu thật sự, tình yêu tinh thần. Đó là lúc nếu con người có thể tới với thiền, họ sẽ có cơ hội chạm tới tình yêu ấy.
Tâm lý, tâm ý hay tâm linh ?
« Tâm lý bí truyền » là cuốn sách không dễ đọc so với nhiều cuốn khác của Osho, có lẽ vì trong cuốn này ông đề cập tới những chủ đề phức tạp nhất của hành trình tu tập tâm linh. Chuyển hóa dục chỉ là một trong số đó. « Tâm lý bí truyền » bàn về tâm lý, nhưng là tâm lý học miền sâu, khi Osho chạm tới những tầng sâu nhất bên trong tâm thức con người.
Tâm lý của những giấc mơ là một chương bàn về giải mã giấc mơ thông qua 7 thể tồn tại của con người (thể vật lý – thể phách – thể vía – thể tinh thần – thể vũ trụ – thể niết bàn) theo cùng một cách nhìn như vậy. Ông giải thích sự vận động của tâm trí thông qua giấc mơ sẽ như thế nào. Trong chương 7, ông chỉ dẫn cách vượt lên trên 7 thể đó để đạt tới trạng thái Niết bàn như thế nào – thông qua Thiền.
Osho là vị thầy cổ vũ Thiền nhiệt thành nhất. Ông sáng tạo ra nhiều kỹ thuật thiền khác nhau, nhưng gọi chung là Thiền động. Thiền thông thường được coi là phải tĩnh lặng, nhưng thiền Osho luôn khởi từ động trước, mới tới tĩnh sau. Thiền với ông là giải pháp cho sự thay đổi xã hội, cho sự bình an và hạnh phúc của con người, giúp con người giảm bớt sự phụ thuộc vào cái Tôi, vượt thoát khỏi sự ích kỷ cá nhân và trải nghiệm phúc lạc.
Như nhiều thiền sư khác, ông chỉ trích sự ngụy biện của kiến thức duy lý và khẳng định niềm tin có tính tôn giáo của mình vào Thượng đế, như biểu hiện của linh thiêng, của vũ trụ và của những điều tốt đẹp nhất : Chân – Thiện – Mỹ.
Hành trình đạt tới chân thiện mỹ là hành trình của mỗi cá nhân, chỉ có cá nhân mới có thể lựa chọn hướng đi cho mình và tự phát triển bản thân thông qua những trải nghiệm học được trên hành trình.
Có lẽ chỉ có Osho mới nói về sự buông bỏ và nhận biết cái siêu việt một cách rất « bá đạo » như thế này :
Thượng đế chỉ có thể được đón nhận, không thể được khám phá hoặc phát minh. Con người phải trở nên giống như một người phụ nữ, hoàn toàn đón nhận, cởi mở và chờ đợi .
