Bài học từ Luhansk
Ba tháng qua, cuộc chiến khốc liệt và thê thảm ở Donbas gần như không giống hoạt động ban đầu của Nga từ tháng Hai. Thay vì xâm nhập từ ba phía bắc, đông và tây, Nga đã thắt chặt ranh giới của cuộc chiến, tập trung vào một con đường quan trọng xuyên qua Luhansk và hướng tới Donetsk. Điều đó đã dẫn đến tiến bộ chậm chạp nhưng ổn định cho Nga, họ đã giành chiến thắng trong các trận chiến kéo dài vài tuần để giành các thành phố chiến lược.
Việc tập trung lợi thế về thiết bị vũ khí và hỏa lực của Nga vào các khu vực rất nhỏ, cho phép họ tạo ra ưu thế cục bộ so với các vị trí phòng thủ kéo dài hơn của Ukraine.
Nhưng ba tháng chiến tranh đã gây thiệt hại cho cả hai quân đội, và việc đánh chiếm Luhansk đưa hai quân đội kiệt quệ đến một điểm suy yếu.
Nhưng các chuyên gia của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ cũng đánh giá rằng dù sao việc tạm dừng hoạt động đối với các lực lượng mặt đất của Nga đang được tiến hành và tốc độ giành được lãnh thổ của Nga đã giảm vào tuần trước sau khi họ tiếp quản Luhansk.
Lợi ích của việc tạm lắng cho cả hai quân đội là rõ ràng; Lực lượng suy kiệt của Nga cần được phục hồi, trong khi quân đội Ukraine đang trong cuộc chạy đua để tiếp nhận, chuyển giao và làm quen với các thiết bị của phương Tây.
“Quân đội Nga rất có thể cần một khoảng thời gian đáng kể để nghỉ ngơi và tái trang bị trước khi tiếp tục các hoạt động tấn công quy mô lớn”, theo ISW.
Max Bergmann, chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế, cho biết: “Phía sau hậu trường, sẽ có một nỗ lực điên cuồng của cả hai bên để chuẩn bị cho những chiến dịch trong tương lai.” Bên nào sử dụng khoảng thời gian này hiệu quả hơn sẽ có thể chiếm thế thượng phong khi giao tranh toàn lực tiếp tục.
Điểm chớp cháy tiếp theo của cuộc chiến
Động thái tiếp theo được dự đoán của Nga sẽ là tiếp tục con đường mà họ đã tạo ra qua Luhansk, tiến vào các khu vực do Ukraine kiểm soát ở Donetsk và cố gắng hạ gục và bao vây quân đội Ukraine trong khu vực đó.
Làm như vậy sẽ hoàn thành mục tiêu chính mà Putin đã đặt ra khi tiến hành cuộc chiến tranh vào tháng 2, khi ông tuyên bố sai rằng những vùng đó là thuộc Nga về mặt tinh thần và văn hóa, và những người nói tiếng Nga đang bị đàn áp ở đó.
Nhưng nếu dòng tiến trình và chiến thuật sử dụng ở Luhansk được lặp lại ở khu vực hàng xóm của nó, sẽ diễn ra một cuộc chiến cay đắng và đẫm máu khác.
Samir Puri, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), người từng làm quan sát viên ngừng bắn ở Donbas từ năm 2014 đến 2015, cho biết: “Có hai cái tên thật đáng buồn sẽ trở nên rất quen thuộc. Tôi nghi ngờ các thành phố Sloviansk và Kramatorsk, ở phía bắc Donetsk sẽ là Severodonestk và Mariupol tiếp theo”.
Cường độ giao tranh trong khu vực có vẻ sẽ giống với việc Nga tiến vào các thành phố như Severodonetsk và Lysychansk vừa rồi.
Tuyến phòng thủ của Ukraine một lần nữa được cho là sẽ rất kiên cường. Bergmann nói: “Họ muốn biến trận đánh này trở thành hành trình khó khăn và kéo dài nhất có thể cho người Nga. “Đó là cách họ theo đuổi cuộc chiến; họ đã chiến đấu với người Nga vì từng tấc lãnh thổ, và khi việc tiếp tục chiến đấu trở thành một sai lầm chiến thuật, họ rút lui, nhưng không hấp tấp.”
“Bạn lùi lại, nhưng khi bạn lùi lại, bạn chiến đấu.”
Ông Puri nói: “Ukraine sẽ có khả năng làm quân Nga chảy máu dần thông qua Donetsk, nhưng họ có thể không có sẵn các đội hình bộ binh và thiết giáp được trang bị và đủ sinh lực để tấn công”.
Tuy nhiên, sẽ có những đợt bùng phát ở những nơi khác có thể phá vỡ các mục tiêu khu vực chính của Nga ở Donbas.
Trong những tuần gần đây, Ukraine đã giành lại được Đảo Rắn và đã có một số thành công với các cuộc phản công gần Kherson, miền nam Ukraine, hiện đang gia tăng và buộc Nga phải phòng thủ.
Vào đêm thứ Hai, quân đội Ukraine đã tấn công nơi mà họ cho là kho đạn của Nga ở thị trấn Nova Kakhovka thuộc vùng Kherson, dường như là một trong những cuộc tấn công lớn nhất bên trong lãnh thổ do Nga chiếm đóng kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Một quan chức Nga cho biết cuộc tấn công của Ukraine được thực hiện bằng hệ thống pháo binh HIMARS do Mỹ cung cấp, nhưng Nga tuyên bố cuộc tấn công nhắm vào một nhà kho phân bón và nhà ở.
Ukraine đã bắt đầu nhắm mục tiêu vào các sở chỉ huy và kho đạn của Nga ở phía sau chiến tuyến ở cả Kherson và Donbas, sử dụng vũ khí phương Tây mới được cung cấp có tầm bắn lớn hơn nhiều so với các hệ thống pháo trước đây của họ.
Serhii Khlan, cố vấn của người đứng đầu chính quyền quân dân sự Kherson, cho biết hôm thứ Ba: “Chúng tôi đã tiến hành các cuộc tấn công dọc theo gần như toàn bộ chiến tuyến” – và người Nga hiện đang củng cố các trạm kiểm soát của họ “bởi vì phong trào du kích đang gia tăng ở Kherson Ông nói thêm rằng Nga đang “chuẩn bị cho các trận chiến đường phố” trong thành phố.
Bronk, một nhà nghiên cứu tại Viện Liên quân Hoàng gia Anh (RUSI), nói: “Trọng tâm của người Nga vẫn là ở khu vực nhỏ bé đó (ở Donbas), trong khi đối với người Ukraine, họ dường như đang đẩy mạnh lên phía trước và tạo ra bước đột phá ở Kherson,” Bronk nói. Làm như vậy “sẽ tạo ra một vấn đề thực sự nghiêm trọng đối với Nga.”
Kherson đã bị Nga chiếm đóng từ những ngày đầu của cuộc chiến. Nếu người Ukraine có thể giành lại nó, thì họ sẽ làm gián đoạn đường tiếp tế của Nga, cắt cầu đất liền tới Crimea và thể hiện một sự nâng cao đáng kể về mặt tinh thần.
Vấn đề vũ khí
Diễn biến của giai đoạn tiếp theo sẽ phụ thuộc nhiều vào hỏa lực và vũ khí mà mỗi bên vẫn có thể sử dụng.
Người đứng đầu cơ quan quản lý quân sự khu vực Luhansk, Serhiy Hayday, tuần này cho biết Ukraine đang gây tổn thất đáng kể cho quân đội của Nga ở Donbas, và với sự trợ giúp của vũ khí tầm xa bổ sung của phương Tây, ” lợi thế về nhân lực của kẻ thù sẽ bị san bằng. “
Bộ Quốc phòng Nga không thường xuyên báo cáo số lượng người chết và bị thương của lực lượng Nga. Tuy nhiên, các nhà phân tích và quan sát độc lập, bao gồm một số blogger quân sự Nga, đã chỉ trích nỗ lực chiếm thành phố Lysychansk của Moscow, cho rằng quá tốn kém.
Một số nhà phân tích đã suy đoán rằng việc Nga ngày càng sử dụng các tên lửa cũ hơn, kém chính xác hơn như KH-22, được phát triển lần đầu vào những năm 1960, cho thấy nguồn dự trữ của nước này đang dần cạn kiệt.
Xe tăng thời Liên Xô cũng đã được đưa ra tiền tuyến; Theo tình báo Anh, ngay từ tháng 5, những chiếc xe tăng T-62 đã 50 năm tuổi đã được đưa ra khỏi kho để hỗ trợ nỗ lực này.
Ukraine đối mặt với vấn đề ngược lại. Một lượng lớn vũ khí công nghệ cao của phương Tây mà Ukraine phụ thuộc rất nhiều đang được gửi đến nước này, và các quan chức đang tận dụng từng cơ hội để yêu cầu thêm. Nhưng sự xuất hiện của nhiều hệ thống chiến đấu khác nhau từ hàng chục quốc gia đang mang lại cho quân đội Ukraine cả một dây cứu sinh và một cơn đau đầu. Họ nhận nhiều phiên bản các loại vũ khí khác nhau từ các quốc gia khác nhau, đòi hỏi các quy trình, cách thức bảo trì khác nhau.
Ngoài ra, những người lính cần được dạy cách sử dụng các loại vũ khí mới, thậm chí việc đó đòi hỏi họ phải ra nước ngoài. Quân đội Anh trong những tuần gần đây đã huấn luyện hàng trăm binh sĩ Ukraine ở miền nam nước Anh, trong khi Đức cho biết họ có kế hoạch dạy binh sĩ cách sử dụng hệ thống tên lửa phóng nhiều lần Mars II.
Bergmann nói: “Ukriane có một thách thức lớn về mặt hậu cần: họ phải chuyển một quân đội vốn sử dụng trang thiết bị có nguồn gốc Nga và Liên Xô và hiện đại hóa theo hướng sử dụng thiết bị của NATO – trong khi chiến đấu”.
“Câu hỏi lớn đặt ra là liệu Ukraine có thể thực sự kết hợp các loại vũ khí phương Tây mà họ nhận được trong thời gian Nga có thể đang tái bổ sung lực lượng của họ hay không.”
Một cuộc chiến lâu dài
Trọng tâm của quân đội Ukraine và phương Tây là đẩy lùi cuộc tấn công tiếp theo của Nga ở phía đông.
Nhưng nếu cuộc chiến ở Donetsk diễn ra với tốc độ như ở Luhansk thì chiến tranh sẽ kéo dài sang mùa thu và mùa đông – và một số nhà phân tích đang bắt đầu cân nhắc những tác động lâu dài của chiến sự.
Không có gì chắc chắn rằng Putin sẽ dừng chân nếu ông ấy chiếm toàn bộ Donbas. Bergmann nói: “Họ thực sự quyết tâm kiểm soát Donbas, nhưng nếu họ có thể giành được một số thắng lợi, họ sẽ cố gắng kiếm thêm các thắng lợi khác.”
Nếu Putin nhìn ra ngoài ranh giới của Donbas, ông có thể quyết định đẩy mạnh về phía bờ sông Dnipro, chia cắt Ukraine từ bắc xuống nam. Làm như vậy sẽ thể hiện nỗ lực chiếm một nửa đất nước, một động thái khiến phương Tây khiếp sợ và kéo dài đáng kể cuộc chiến.
Các quốc gia NATO đã nhiều lần cam kết hỗ trợ Ukraine bất kể cuộc chiến kéo dài bao lâu.
Nhưng các yếu tố kinh tế sẽ bắt đầu tác động đến tất cả các bên nếu cuộc chiến vẫn tiếp diễn vào năm tới. Bronk nói: “Ngay cả khi bạn có ý chí (ủng hộ Ukraine), bạn có thể bị giảm năng lực đáng kể nếu nền kinh tế đang đi xuống”, Bronk nói, lưu ý đến lạm phát đang gia tăng và tình hình tài chính đang gặp khó khăn của các quốc gia phương Tây. Nhưng điều tương tự vẫn đúng hơn đối với Nga, nước có nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi các lệnh trừng phạt.
Ukraine cũng vậy, đang tiềm ẩn một thảm họa kinh tế và do đó sẽ tiếp tục dựa vào hỗ trợ tài chính của phương Tây, cũng như viện trợ quân sự. “Nền kinh tế của nó về cơ bản đã bị phá hủy bởi cuộc xâm lược của Nga,” Bronk lưu ý, với khả năng xuất nhập khẩu qua Biển Đen bị xóa sổ và sản lượng ngũ cốc trong nước của Ukraine giảm sút nghiêm trọng trong năm nay. Vào tháng 4, Ngân hàng Thế giới dự đoán nền kinh tế Ukraine sẽ giảm 45% trong năm nay.
Trong bối cảnh đó, nhiều nước phương Tây có thể tìm đến các cuộc đàm phán hòa bình như một lối thoát. Mỹ và các đồng minh đã nhấn mạnh trở lại sự cần thiết của một thỏa thuận thương lượng nhằm chấm dứt chiến tranh trong những tuần gần đây.
Điều đó có thể thực hiện được hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng các chuyên gia đồng ý rằng những tuần và tháng tới của cuộc chiến ở miền đông Ukraine sẽ đi xa trong việc xác định tương lai của cuộc chiến trên bộ lớn nhất châu Âu trong nhiều thập kỷ.
Bergmann nói: “Chiến trường sẽ quyết định giải pháp ngoại giao nào có thể xuất hiện, và liệu một giải pháp như vậy có khả thi hay không. “Thật không thể đoán trước được việc này sẽ tiến triển như thế nào.”
Lược dịch từ bài “Two exhausted armies are battling for eastern Ukraine. Can either of them strike a decisive blow?”, của Rob Picheta, đăng trên CNN ngày 13/7/2022
Ảnh: Người dân Sloviansk giữa đống đổ nát sau khi nhà họ bị trúng tên lửa.
