Người Việt có bị đồng hóa hay không? Dựa trên những bằng chứng khoa học, thì câu trả lời là: KHÔNG. Tất cả các khía cạnh của sự đồng hóa: di truyền (huyết thống), ngôn ngữ (tiếng nói), văn hóa (vật chất, tinh thần) đều cho thấy người Việt không bị đồng hóa, sự xuất hiện của văn hóa, ngôn ngữ Hán ở văn hoá Việt và tiếng Việt đơn thuần là sự ảnh hưởng văn hóa (vốn xuất phát từ sự cưỡng ép người Việt phải theo văn hóa Hoa Hạ như một chính sách đồng hóa trong 1000 năm Bắc thuộc), sự ảnh hưởng này không chỉ có ở Việt Nam mà còn có ở các quốc gia Đông Á khác như Nhật Bản, Hàn Quốc (Triều Tiên).
- Về di truyền, di truyền của người Việt hiện đại (Kinh) kế thừa trực tiếp từ văn hóa Đông Sơn (Núi Nấp) (hình dưới) [1], và cách rất xa so với người Hán (chấm đen). Điều này có nghĩa: sự pha trộn với người Hán là RẤT THẤP.
- Về ngôn ngữ, ngôn ngữ của văn hóa Đông Sơn là Vietic thuộc hệ ngữ Austroasiatic [2-7], tiếng Việt ngày nay vẫn là ngôn ngữ Vietic thuộc ngữ hệ Austroasiatic [8], tức chủ nhân của văn hóa Đông Sơn có hậu duệ trực tiếp là người Việt (và người Mường).
- Về lượng từ mượn trong tiếng Việt, các nghiên cứu thống kê cho thấy lượng từ mượn Hán-Việt trong tiếng Việt chỉ khoảng 30%, ít hơn nhiều so với tỉ lệ 50% của hai văn hóa cùng chịu ảnh hưởng của Trung Quốc là Nhật Bản, Hàn Quốc. [9]
- Người Việt vẫn kế thừa văn hóa cổ, trong đó quan trọng nhất chính là trống đồng, vốn là hiện vật cốt lõi của căn hoá Đông Sơn, việc sử dụng trống đồng xuyên suốt từ thời Lý-Trần-Lê cho tới triều đại cuối cùng là Nguyễn [10]
- Về văn hóa tinh thần, người Việt vẫn kế thừa các phong tục: nhuộm răng, ăn trầu, xăm mình, đi chân đất, đây là các phong tục đã có từ các văn hóa Phùng Nguyên, Đông Sơn. [11]
Như vậy, tất cả các khía cạnh từ di truyền, tới ngôn ngữ, văn hóa (cả vật chất lẫn tinh thần) đều cho thấy người Việt KHÔNG bị đồng hóa, mà vẫn giữ và kế thừa những di sản từ trước thời Bắc thuộc.
Việc chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc là bình thường và tất yếu, giống như các quốc gia Nhật Bản, Hàn Quốc (Triều Tiên) đều chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc, nhưng không ai nói họ bị đồng hóa, những dữ liệu ngôn ngữ còn cho thấy tiếng Việt chịu ảnh hưởng còn ít hơn nhiều so với hai quốc gia này.
Tài liệu tham khảo:
[1] Lipson, M., Cheronet, O., Mallick, S., Rohland, N., Oxenham, M., Pietrusewsky, M., Pryce, T. O., Willis, A., Matsumura, H., Buckley, H., Domett, K., Nguyen, G. H., Trinh, H. H., Kyaw, A. A., Win, T. T., Pradier, B., Broomandkhoshbacht, N., Candilio, F., Changmai, P., Fernandes, D., … Reich, D. (2018). Ancient genomes document multiple waves of migration in Southeast Asian prehistory. Science (New York, N.Y.), 361(6397), 92–95. https://doi.org/10.1126/science.aat3188
[2] Ferlus, Michel. (2009). A layer of Dongsonian vocabulary in Vietnamese. https://www.researchgate.net/publication/281983167_A_layer_of_Dongsonian_vocabulary_in_Vietnamese/
[3] Alves, Mark. (2022). The Ðông Sơn Speech Community: Evidence for Vietic. Crossroads. 19. 10.1163/26662523-bja10002.
https://www.researchgate.net/publication/359637349_The_Dong_Son_Speech_Community_Evidence_for_Vietic
[4] Alves, Mark. (2019). Data from Multiple Disciplines Connecting Vietic with the Dong Son Culture. 10.13140/RG.2.2.32110.05446.
https://www.researchgate.net/publication/333720204_Data_from_Multiple_Disciplines_Connecting_Vietic_with_the_Dong_Son_Culture/
[5] O’Harrow, Stephen, “From Co-Loa to the Trung-Sisters’ Revolt: Viet-Nam as the Chinese Found It”, Asian Perspectives 22:2 (1979), 140–164.
[6] Phan, John, “Lacquered Words: The Evolution of Vietnamese under Sinitic Influences from the 1st Century BCE through the 17th Century CE”, PhD Dissertation, Cornell University, 2013.
[7] Trần Trí Dõi, “Ngôn Ngữ Của Cư Dân Văn Hóa Đông Sơn Ở Việt Nam”. Ngôn Ngữ 8–9 (2019), 66–82.
[8] Alves, Mark. (2006). Linguistic Research on the Origins of the Vietnamese Language: An Overview. Journal of Vietnamese Studies. 1. 104-130. 10.1525/vs.2006.1.1-2.104.
Bản tiếng Việt: https://www.researchgate.net/profile/Mark-Alves/publication/242720787_Khai_quat_cac_nghien_cuu_ngon_ngu_hoc_ve_nguon_goc_cua_tieng_Viet/links/59e7e868a6fdccfe7f8b081d/Khai-quat-cac-nghien-cuu-ngon-ngu-hoc-ve-nguon-goc-cua-tieng-Viet.pdf
[9] https://luocsutocviet.com/2022/12/06/604-cac-nghien-cuu-thong-ke-ve-so-luong-tu-muon-trong-tieng-viet/
[10] https://luocsutocviet.com/2022/07/11/594-chu-nhan-cua-trong-dong-va-van-hoa-dong-son/
[11] https://luocsutocviet.com/2021/05/06/531-nguoi-viet-va-su-ke-thua-van-hoa-toc-viet/
