Thiếu hụt cảm xúc thời thơ ấu là gì?
Childhood Emotional Neglect (CEN), hay thiếu hụt cảm xúc thời thơ ấu, là khi cha mẹ hay người chăm sóc không đáp ứng đủ nhu cầu cảm xúc của đứa trẻ. Một ví dụ về CEN là khi đứa trẻ kể với cha mẹ về những gì xảy ra ở trường nhưng lại bị gạt đi. Dần dần, đứa trẻ sẽ nghĩ cảm xúc của mình không quan trọng và ngừng tìm kiếm sự chia sẻ từ cha mẹ.
Dấu hiệu thường thấy ở những người bị bỏ rơi cảm xúc thời thơ ấu
Đánh giá bản thân khắt khe hơn với người khác.
Gặp khó khăn trong việc hiểu và diễn tả cảm xúc.
Thường thất vọng hoặc tức giận với chính mình chẳng vì lý do gì hoặc lý do rất nhỏ.
Cảm thấy cô đơn, ngay cả khi ở bên người khác.
Cảm thấy lạc lõng giữa gia đình và bạn bè.
Thấy bản thân như luôn đứng ngoài cuộc và nhìn vào.
Cảm thấy trống rỗng hoặc vô cảm.
Thầm cảm thấy có điều gì không ổn về bản thân và lo sợ nếu người khác nhận ra, họ sẽ rời bỏ mình.
Khó kiểm soát cảm xúc nên khi buồn bã sẽ khó tự an ủi bản thân.
Tính độc lập cao, đôi khi gặp khó khăn trong việc nhờ vả hay nhận sự giúp đỡ.
Bị nhận định là lạnh lùng và khó tiếp xúc.
Thường thấy buồn bã nhưng không rõ lý do.
Lo lắng bản thân không đủ khả năng hoàn thành nhiệm vụ, trong công việc hoặc cuộc sống cá nhân.
Gặp khó khăn trong việc nhận biết đúng điểm mạnh, điểm yếu của bản thân.
Kỷ luật tự giác kém
Ảnh hưởng đến cuộc sống
Ở những đứa trẻ, tương đối khó để nhận biết rõ sự thiếu hụt cảm xúc. Khi đang ở lứa tuổi phát triển về mặt thể chất, tinh thần và bản ngã, lỗ hổng cảm xúc sẽ là trở ngại trên con đường hoàn thiện bản thân. Nhẹ thì chúng sẽ không thấy mặn mà lắm với những việc xung quanh, giấu giếm nhu cầu cảm xúc của bản thân, lạc lõng trong thế giới của chính mình khi bị cha mẹ bỏ quên. Nặng thì vật lộn với chứng căng thẳng, lo âu, trầm cảm,…
NHỮNG HÌNH MẪU CHA MẸ NÀO THƯỜNG BỎ RƠI CẢM XÚC CON CÁI?
Cha mẹ độc đoán: yêu cầu đứa trẻ phải tuân thủ luật lệ hay giới hạn họ đặt ra
Cha mẹ dễ dãi: để đứa trẻ tự do đến vô kỷ luật
Cha mẹ ái kỷ: chỉ quan tâm đến vấn đề của bản thân và đứa trẻ không được làm tổn hại đến thể diện của họ
Cha mẹ vắng bóng: không có mặt trong quá trình lớn lên của đứa trẻ
Cha mẹ suy sụp: khiến đứa trẻ luôn muốn trở nên hoàn hảo thái quá để họ không phải lo lắng
Cha mẹ nghiện ngập: trở nên tệ hại khi vào cơn nghiện
Cha mẹ cầu toàn: đặt kỳ vọng cao vào đứa trẻ
Cha mẹ rối loạn nhân cách: vốn không quan tâm đến cảm xúc của người khác
Trong trường hợp cha mẹ không thực hiện tốt chức năng của người nuôi dưỡng (cung cấp về vật chất và tình cảm), đứa trẻ sẽ bị “già trước tuổi” vì phải tự chăm sóc bản thân hoặc vô thức đóng vai trò cha mẹ của các em mình. Dần dần, chúng có xu hướng ôm đồm quá mức và coi nhẹ bản thân. Cô đơn, trống rỗng, thiếu kết nối là những gì chúng thường cảm thấy.
LÀM SAO ĐỂ NHỮNG NGƯỜI LỚN CHỮA LÀNH???
Hành trình chữa lành chưa từng đơn giản, đặc biệt khi đó là những tổn thương tinh thần. Để tự vỗ về đứa trẻ bên trong mình, bạn có thể bắt đầu với những bước sau:
1. Hiểu và chấp nhận bản thân: Hãy tìm lại trong những ngăn ký ức tuổi thơ, cũng như xem xét thực tại để có được cái nhìn cụ thể về mức độ ảnh hưởng của CEN với bản thân.
2. Tôn trọng những cảm xúc, nhu cầu, mong muốn của bản thân: Bao dung hơn với chính mình, chia sẻ về nhu cầu của bản thân hoặc vạch ra ranh giới rõ ràng khi kết nối với người khác.
3. Bắt đầu bộc lộ: Khi bắt đầu thể hiện những suy nghĩ, cảm xúc, tôn trọng bản thân thì những mối quan hệ, tương tác với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp cũng thay đổi theo.
4. Tập cách an ủi: Trải qua CEN khiến bạn không muốn dựa dẫm vào người khác, nên học cách tự vỗ về bản thân là bước quan trọng để giữ được tinh thần ổn định.
5. Tìm đến chuyên gia: CEN không phải một bệnh tâm lý, nhưng hãy tìm đến chuyên gia tâm lý nếu nhận thấy những dấu hiệu xấu về sức khỏe tâm thần, hoặc ảnh hưởng nặng nề đến cuộc sống
