Những vùng đất thấp là một trong những nơi để lại nhiều ảnh hưởng nhất lên em

Những vùng đất thấp là một trong những nơi để lại nhiều ảnh hưởng nhất lên em. Nếu nói rằng một thành phố, một đất nước có thể có linh hồn riêng – một linh hồn thật sự “sống” – thì Amsterdam nói riêng và Netherlands nói chung chắc chắn sở hữu một linh hồn như thế. ???

Linh hồn ấy lúc thì trẻ trung ấm áp như một thiếu nữ đôi mươi đang yêu cuộc sống bằng cả trái tim, lúc lại trầm lặng từ tốn như một người phụ nữ chính chắn đang siết lấy cuộc sống bằng lòng khoan dung nhưng có nguyên tắc. Linh hồn ấy, vào những ngày nắng đẹp thì rạng rỡ và tò mò như một đứa trẻ, vào những ngày mưa thì trầm tư và chậm rãi như một nhân cách đứng tuổi đã trải đủ gió mưa; về đêm thì điên cuồng và sôi động, đến sáng sớm lại tĩnh lặng nhưng đằm thắm. Một linh hồn đầy những điều trái ngược, nhưng tổng thể thì lại hoàn mỹ. Và một trong những yếu tố chủ chốt tạo nên linh hồn đó chính là con người sống trong nó.

Người viết có cái may mắn được sống không dài không ngắn ở Amsterdam, nên mạnh dạn lên một bài viết kể chút chuyện về người Hà Lan. Em quan sát người Hà Lan không chỉ với cái tò mò thuần tuý của kẻ lạ tiếp cận một nền văn hoá mới, mà còn với cái ngạc nhiên của một người từng sống ở một nền văn hoá với con người có tính cách hầu như trái ngược – Italy. Hãy cũng em khám phá một phần tính cách của cái xứ của trải nghiệm này nhé.

Một trong những điều khiến em “đơ như cây cơ” nhất lúc vừa mới đặt chân đến Hà Lan chính là cái sự siêu thẳng thắn vô địch của người Hà Lan. Mà đây là em còn từng có thời gian sống ở Ba Lan, nơi con người cũng thẳng thừng và thật thà đến mức không quen là sẽ nghĩ họ… bất lịch sự. Người Hà Lan cũng dễ bị hiểu nhầm là thô lỗ, mặc dù thực chất họ chỉ là không ưa lòng vòng, không có lệ nói giảm nói tránh hay lí lẽ biện hộ; họ luôn thể hiện rõ quan điểm và cực trọng sự trung thực. Cốt lõi của tính cách này là sự đơn giản và chân thành. Điều này là một nền tảng cực kỳ vững chắc cho các loại quan hệ xã hội. Nhưng cái sự “thẳng” này cũng có thể gây lắm tình huống dở khóc dở cười.

“Going Dutch” là một cụm từ để chỉ phong cách sòng phẳng của người Hà Lan. Về cơ bản cụm này có nghĩa là có đi chơi hẹn hò, gặp mặt ăn uống, dùng bữa công việc hoặc hầu hết mọi tình huống xã hội cần dùng đến tiền thì luôn là tự trả phần mình, chuẩn đến từng xu. Nghe thì tưởng như hiển nhiên, nhưng phong cách ứng xử này có thể trở nên phức tạp trong các trường hợp chia các hoá đơn có cả thuế má và phí “boa”. Về nguồn gốc của cụm từ này còn phức tạp hơn. Tương truyền bao đời trước Anh và Hà Lan có mối quan hệ trường kì không vừa mắt nhau, dầu muối không ăn, do các tranh chấp thương mại và thuộc địa. Hơn nữa cả dân Anh lẫn dân Hà Lan đều từng coi dịch hạch đến từ nước còn lại. Đâm ra dân Anh cứ câu gì có tí tiêu cực là thích thêm “Dutch” (Hà Lan xì tai) vào. Dần dà trong ngôn ngữ Anh, “Dutch” bị xem là thấp kém. Nhưng “to go Dutch” thì là một cụm thuần tuý Anh-Mỹ, đến từ cụm “Dutch treat” (“bao” kiểu Hà Lan), tức là không thực sự “bao” ai cái gì hết trơn. Nhưng đây cũng có thể đến từ cụm “deutsch treat” – thói quen tự trả phần mình của người Đức ở Mỹ.

Nói chung ngày nay cách dùng từ “Dutch” này đã đi vào dĩ vãng rồi. Nhưng “Going Dutch” vẫn sống sót như một biểu tượng về suy nghĩ của người Hà Lan về sự sòng phẳng. Đây là một trong những định kiến điển hình về người Hà Lan mà tuỳ theo điểm nhìn từ mỗi nền văn hoá khác nhau lại có quan điểm khác nhau. Ông phương này coi người Hà Lan ki, ông phương khác thấy người Hà Lan tính toán quá, người chỗ này xem vậy là hợp lý trăm phần trăm, người chỗ khác thấy vậy mới là văn minh chớ! Nói chung nghĩ gì thì gì, nhưng đến Hà Lan là phải chuẩn bị tinh thần tự lo thân.

Như em quan sát thấy thì người Hà Lan nói riêng và có vẻ như là dân xứ lạnh nói chung đều có tính trọng giờ giấc. Đối với họ, đúng giờ (chằn chặn) không chỉ là thái độ tôn trọng đối phương và tối đa hoá hiệu quả của mọi hoạt động trong cuộc sống, mà đã trở thành phong cách sống luôn rồi. Nói rộng ra thì người Hà Lan rất trọng nguyên tắc. Tất nhiên họ cũng có những nguyên tắc có thể linh hoạt. Nhưng đa số đều cực kì tôn trọng những nguyên tắc được tạo ra để giới hạn ảnh hưởng của cá nhân lên cộng đồng, nhằm giúp cộng đồng chung sống một cách nhịp nhàng.

Đây là một đặc điểm nho nhỏ em để ý thấy ở người Hà Lan. Theo một cách nào đó, người Hà Lan rất chú trọng vào việc giữ bình tĩnh, hiếm khi nổi giận hoặc đánh mất tự chủ ở nơi công cộng. Họ luôn hướng đến kiềm hãm hành vi của mình không để ảnh hưởng đến người khác. Rất nhiều trong số họ luyện tập các phương pháp tự chủ như yoga hoặc thiền, vân vân mây mây.

Một trong những định kiến thường đi cùng với hình tượng người Hà Lan đó là họ thích hút cần, và ai cũng hút cần. Nhầm lẫn này cũng dễ hiểu thôi do sự tự do trong tiếp cận với loại chất kích thích dạng nhẹ này. Nhưng trên thực tế, người tiêu thụ cần nhiều nhất lại là…khách du lịch, chứ không phải bản thân người Hà Lan. Nhưng có điều chắc chắn là hầu như người Hà Lan nào cũng đã ít nhất một lần thử. Có người tiếp tục hút và có người không hứng thú tiếp tục. Ngoài ra, ngược với tưởng tượng của nhiều người là cứ đến Hà Lan là sẽ tìm được coffeeshop, thì thực tế một người phải chủ đích đi tìm mới thấy (trừ mấy hàng nhảm như Bull Dog, vừa to vừa ồn). Đa số coffeeshop đều nhỏ, khiêm tốn, ẩn mình ngõ cách, và không được công nhiên quảng cáo.

Hà Lan là quốc gia duy nhất có số lượng xe đạp nhiều hơn người, như vậy là các bác hiểu rồi đấy ạ. Ở cái xứ này, xe đạp ở khắp mọi nơi, và được dùng trong mọi trường hợp di chuyển khả thi nào có thể. Suốt thời gian ở Hà Lan, em đã chứng kiến những trường hợp đi xe đạp từ hài hước đến…bó chiếu. Ví dụ như, em từng thấy một người phụ nữ đèo cả…ba đứa con trên một chiếc xe đạp. Hoặc thấy người Hà Lan đèo…hai két bia ở yên sau. Hoặc thấy những cặp đôi, tình tứ nhẹ thì anh bạn trai tay lái xe tay cầm tay người eo ngồi sau, tình tứ nặng là cả hai đạp xe song song tay trong tay nhìn như phim. Mỗi lần em với bạn em nhìn thấy cảnh này, cả hai người lại rùng mình lên một trận…sến.

Dân tộc Hà Lan là một trong những dân tộc có số lượng người nhiệt tình với các vấn đề xã hội và môi trường nhất em từng biết. Họ rất hay tổ chức các chiến dịch cổ động giảm thiệt hại môi trường, rác thải, thực phẩm, tham gia các sự kiện xã hội về quyền con người, và phần lớn dân Hà Lan đều có xu hướng tình nguyện vì cộng đồng. Đây là nhìn nhận của em từ vị trí thực tập trong một công ty về thực phẩm dư thừa và môi trường.

Ở Hà Lan, các tổ chức kiểu này rất dễ thành lập và được chính sách ưu ái về giấy tờ và thuế má. Nhờ tinh thần cộng đồng này mà mọc lên rất nhiều các sáng kiến can thiệp vào các vấn đề xã hội.

…

(Vào bài viết để đọc tiếp nha: https://nguyenx.com/2020/09/08/con-nguoi-van-hoa-ha-lan/)

hoặc vào page nguyenX để đọc bài tóm gọn đầy đủ na.

Đừng quên theo dõi page @nguyenX và đăng ký blog để cập nhận tin tức văn hoá thú vị nha!