Ở đây đã có một vài câu trả lời rất tốt về công nghệ, và tôi nghĩ một phần lớn nguyên do nằm ở tiến bộ của Đức về mặt hiệp đồng tác chiến và thông tin liên lạc.
Còn một nguyên do nữa – về mặt xã hội.
Pháp động viên 8.4 triệu người để tham chiến trong Thế chiến 1. Dân số của họ là 39 triệu người. Đó là hơn 1/5 tổng dân số, một con số đáng kinh ngạc. Trong 8.4 triệu người đó, 1.3 triệu đã bỏ mạng, 4.2 triệu bị thương.
Để so sánh, Mỹ gửi 7.6 triệu quân nhân ra nước ngoài trong Thế chiến 2, 400 nghìn người thiệt mạng, 607 nghìn bị thương. Dân số của họ là 138 triệu người! Thật khó để hiểu được hết sự tàn phá ở tầm quốc gia mà Pháp phải trải qua những năm 1914-1918.
Người Pháp thuộc phe thắng trận trong cuộc chiến, nhưng bị khánh kiệt hoàn toàn bởi nó. Hầu hết hàng ngũ sĩ quan dường như rút ra bài học sai lầm từ chiến tranh, còn giới chính trị gia biết rằng dân chúng không còn lòng dạ nào để vào sinh ra tử lần nữa.
Người Đức cũng chịu tổn thất nặng nề, nhưng họ, vốn sục sôi lòng căm thù rửa hận, có lý do để tiếp tục chiến tranh. Trong khi đó, người Pháp kiệt quệ về tinh thần, và ngược đời thay chiến thắng khiến họ không còn có lý tưởng nào để tiếp tục chiến đấu.
Sách lược và công nghệ đóng vai trò quan trọng – nhưng sự hăng hái và nhuệ khí của người Pháp khi bảo vệ quê hương năm 1914 đã không còn nữa.
Theo: Trần Minh Ngọc
