Tạo lập mô hình doanh nghiệp bất bại là cuốn thứ tư trong loạt sách của Strategyzer, thuộc bộ sách “Binh pháp cho doanh nghiệp” do Alpha Books xuất bản.
Ýtưởng thành lập hoặc duy trì một công ty bất bại khiến ta phải suy ngẫm. Đúng thế, không có công ty nào có thể trường tồn mãi mãi. Ngay tại Mỹ, các báo cáo thống kê cho thấy độ tuổi trung bình của các doanh nghiệp đã giảm từ gần 60 tuổi trong những năm 1950 xuống con số 20 ở thời điểm hiện tại. Tuổi thọ của top Fortune 500 công ty lớn nhất hiện nay tại Mỹ là từ 40 đến 50 tuổi. Đặc biệt, gần 50% công ty thuộc top Fortune 500 vào năm 1999 đã biến mất chỉ 10 năm sau đó. Các công ty này đã bị mua lại, sáp nhập hoặc chia tách thành các công ty khác.
Dù thực tế khắc nghiệt, nhưng vẫn có những công ty được coi là tiến gần đến sự bất bại. Họ liên tục tự làm mới mình trước những thanh đổi ngoạn mục của bối cảnh và sử hữu một danh mục mô hình kinh doanh liên tục được khai thác và cải tiến. Đồng thời, họ cũng quản lý và khai thác có hệ thống một doanh mục mô hình kinh doanh mới mẻ để tạo ra động lực tăng trưởng mới.
Làm thế nào để trở thành một doanh nghiệp bất bại và trở nên giá trị hơn? Cuốn sách Tạo lập mô hình doanh nghiệp bất bại sẽ là chiếc chìa khóa mở cánh cửa đến sự “bất bại” mà bạn kiếm tìm.
Về cuốn sách Tạo lập mô hình doanh nghiệp bất bại
Kể từ khi các cuốn sách Tạo lập mô hình kinh doanh (Business Model Generation), Thiết kế giải pháp giá trị (Value Proposition Design) và Kiểm chứng ý tưởng kinh doanh (Testing Business Ideas) lần lượt được phát hành vào 2009, 2017 và 2019, tác giả Alex Osterwalder, Yves Pigneur cùng các đồng tác giả đã biến các khung mô hình trực quan của họ thành bộ công cụ kinh doanh phổ biến và hiệu quả dành cho những doanh nhân khởi nghiệp và các doanh nghiệp start-ups.
Nhưng làm thế nào công cụ này có thể hỗ trợ hàng triệu các doanh nghiệp hiện nay đang khẩn thiết cần đổi mới chính mình trước khi bị đối thủ cạnh tranh và những người mới gia nhập thị trường loại khỏi cuộc chơi? Và cuốn sách này, Tạo lập mô hình doanh nghiệp bất bại, đã ra đời để trả lời câu hỏi đó.
Tạo lập mô hình doanh nghiệp bất bại là cuốn thứ tư trong loạt sách của Strategyzer, thuộc bộ sách “Binh pháp cho doanh nghiệp” do Alpha Books xuất bản. Nó bổ sung cho những cuốn sách trước đó và xác định một số vấn đề cần giải quyết cho các nhóm đổi mới sáng tạo, doanh nhân và lãnh đạo cấp cao quản lý toàn bộ tổ chức. Những nội dung trong sách dựa trên những gì nhóm tác giả đã tích lũy được khi làm việc với các tổ chức hàng đầu thế giới và từ việc nghiên cứu một số công ty bất bại trên toàn cầu.
Tạo lập mô hình doanh nghiệp bất bại có gì độc đáo và tại sao các doanh nhân nên đọc?
Cuốn sách Tạo lập mô hình doanh nghiệp bất bại đưa ra hai khái niệm hấp dẫn và vô cùng đơn giản: tìm kiếm và phát triển. Một công ty muốn tồn tại lâu dài và duy trì tính cạnh tranh cần đầu tư nhiều nguồn lực nhất có thể vào hành trình khám phá các mảng kinh doanh mới, đồng thời khai thác hiệu quả các mảng đang có.
Tại phần mở đầu, tác giả ngay lập tức đưa ra câu trả lời đơn giản cho câu hỏi “Làm thế nào để trở thành doanh nghiệp bất bại?”
- Liên tục làm mới mình: Để đi trước mọi người và đánh bại các rủi ro phá vỡ, bạn phải liên tục đổi mới bản thân. Các mô hình kinh doanh sớm trở nên lỗi thời cùng với đà suy giảm của chúng. Sự cạnh tranh ngày càng đến từ những bối cảnh khó đoán như các công ty khởi nghiệp mới nổi bên cạnh các đối thủ truyền thống. Các công ty bất bại liên tục làm mới mình theo các cách họ là ai, ở đâu, đặc biệt là cách họ cạnh tranh để duy trì sự phù hợp và dẫn đầu.
- Cạnh tranh dựa trên các mô hình kinh doanh ưu việt: Cuộc đua ngày càng gấp rút khi các thương hiệu gia tăng cạnh tranh về sản phẩm, dịch vụ, giá cả và công nghệ mới. Bỏ lại đối thủ cạnh tranh trong khi tận dụng tối đa các cơ hội thị trường, các nhu cầu khách hàng mới và các công nghệ mới bằng cách đưa chúng và các mô hình kinh doanh ưu việt. Thiết kế, thử nghiệm và kiến tạo các mô hình kinh doanh vượt trội có thể tạo hiệu ứng đổi mới phá vỡ những đối thủ khác trong khi bản thân các mô hình đó lại khó phá vỡ.
- Vượt ra khỏi ranh giới các ngành: Các tổ chức thành công nhất không bị ranh giới ngành hoặc các áp lực trong ngành định hình. Trên thực tế, họ thường phá vỡ các ranh giới ngành và tạo ra hiệu ứng đổi mới phá vỡ cách làm của tổ chức khác. Mô hình kinh doanh hoặc danh mục kinh doanh của họ không phải là kết quả của một tổ chức không ngừng khám phá những cách thức mới để tạo ra giá trị xoay quanh các cơ hội thị trường.
Khác với những cuốn sách thông thường chỉ lật giở đọc từng trang, cuốn sách này độc đáo ở chỗ chỉ ra một “bản đồ” đọc tùy thuộc vào bạn là ai. Với từng vị trí “Nhà lãnh đạo cấp cao”, “nhà lãnh đạo và các đội nhóm đổi mới sáng tạo” hay “các doanh nhân” lại có những nội dung đặc biệt cần nghiên cứu kỹ ở các phần. Điều này giúp bạn tiết kiệm thời gian đọc, nghiên cứu và thực hành trong việc tạo ra một mô hình kinh doanh thích hợp.
Cuốn sách được chia làm 05 phần, bên cạnh những chỉ dẫn cụ thể là hàng loạt case-study đắt giá của những doanh nghiệp thành công nhất hiện nay.
Công cụ
Phần này cung cấp cho bạn một công cụ đặc biệt: Bản đồ khám phá và khai thác. Các công ty bất khả chiến bại không ưu tiên khai thác hơn khám phá. Họ rất giỏi trong việc liên tục khám phá các mảng kinh doanh hiện hữu. Họ sở hữu văn hóa “ngày đầu tiên”, duy trì tinh thần khởi nghiệp trong khi quản lý hàng nghìn, hàng trăm nghìn người cùng các đơn vị kinh doanh trị giá nhiều tỷ đô-la. Khả năng quản lý khám phá và khai thác kiểu này không còn giới hạn ở các công ty quy mô lớn mà đã trở thành vấn đề sống còn đối với những doanh nghiệp vừa và nhỏ, cùng các đơn vị khởi nghiệp với các mô hình kinh doanh có vòng đờn ngày càng ngắn xuyên suốt các ngành.
Quản lý
Các công ty bất khả chiến bại triển khai các chiến lược chỉ dẫn, đa dạng hóa đo lường và hành động đồng thời trên 02 danh mục kinh doanh: hiện hữu và tiềm năng.
– Chỉ dẫn: Cung cấp hướng dẫn về danh mục đầu tư chiến lược cần thiết nhằm làm rõ loại dự án, đổi mới sáng tạo, cải tiến hoặc hành động nào cần duy trì hoặc loại bỏ.
– Đa dạng hóa: Tạo ra phễu đổi mới sáng tạo, phân tán rủi ro nhằm hạn chế tối đa rủi ro sáng tạo. Tạo điều kiện cho sự ra đời của những đội nhóm và dự án xuất sắc nhất. Tăng cường đầu tư cho các nhóm chứng minh được hiệu quả.
– Đo lường: Đo lường có hệ thống và trực quan hóa đổi mới và rủi ro sáng tạo của tất cả các mảng kinh doanh cũng như cơ hội đi kèm . Hiểu được tính phù hợp của danh mục đầu tư trong tương lai.
– Hành động: Sử dụng một tập hợp hành động liên quan đến danh mục nhằm tối ưu chúng. Phát triển các mảng kinh doanh nội tại, mua lại và thoái vốn, hoặc thực hiện đồng thời cả hai tùy vào bối cảnh.
Thư viện dạng thức sáng chế
Các dạng thức mô hình kinh doanh có thể khởi nguồn từ giai đoạn Tiền kỳ (lấy khách hàng làm trọng tâm), giai đoạn Hậu kỳ (chú trọng vào nguồn lực) hay Công thức tạo lợi nhuận (tập trung vào tài chính) của một mô hình kinh doanh.
Thư viện dạng thức cải tiến
Các mô hình kinh doanh hiện hữu vốn dĩ thường sớm bị lỗi thời, suy giảm và cần cải tổ triệt để. Trong phần này, nhóm tác giả để cập để những công ty điển hình khởi điểm từ mô hình kinh doanh hiệu hữu, từ đó họ áp dụng 12 dạng thức chuyển đổi khác nhau để cải tiến, đồng thời gia tăng hiệu quả của mô hình kinh doanh hiện hữu. Các tác giả đặc biệt mô tả kỹ để bạn có thể sử dụng chúng như một “thư viện tham khảo”.
Trong phần này đề cập đến 04 sự dịch chuyển: Dịch chuyển Đề xuất Giá trị, dịch chuyển do Tiền kỳ tác động, dịch chuyển do Hậu kỳ tác động và dịch chuyển do Công thức tạo lợi nhuận tác động.
Văn hóa
Để xây dựng một công ty bất bại, bạn cần phải tạo ra, quản lý và kết hợp hài hòa hai nền văn hóa hoàn toàn đối nghịch nhau dưới một mái nhà – cả hai đều có vai trò quan trọng. Bạn cần khám phá và khai thác đồng thời cả hai.
Văn hóa khám phá nuôi dưỡng việc tạo ra, khám phá, xác thực và tăng tốc những ý tưởng hoàn toàn mới lạ đối với một tổ chức.
Văn hóa khai thác đề cao hoạt động quản lý, cải tiến hệ thống và tăng trưởng của các mảng kinh doanh hiện tại.
Lời kết
Một tổ chức phải liên tục đổi mới trước khi trở nên lỗi thời. Doanh nghiệp bất bại khám phá tương lai trong khi khai thác hiện tại một cách xuất sắc. Họ nuôi dưỡng nền văn hóa đổi mới sáng tạo và thực thi hòa hợp dưới cùng một mái nhà, đồng thời cạnh tranh dựa trên các mô hình kinh doanh ưu việt vượt qua ranh giới ngành truyền thống.
Nếu doanh nghiệp bạn đang trên đà phục hồi sau đại dịch Covid, thì đây chắc chắn là thời điểm thích hợp để đọc và thực hành theo những gì “Tạo lập mô hình doanh nghiệp bất bại” truyền tải, hãy tận dụng nó để tái tạo một mô hình bất bại cho doanh nghiệp bạn!
