Tiền xu lần đầu xuất hiện vào những năm 600 TCN . Những người Lydia đến từ vùng bây giờ được biết đến là Tây Thổ Nhĩ Kỳ đã chuẩn hóa chất lượng những mảnh kim loại dùng để trao đổi và đóng dấu lên chúng biểu tượng của đức vua nhằm bảo chứng về mặt giá trị.Từ đó, loại hình tiền xu cổ đầu tiên đã ra đời và được sử dụng rộng rãi trong giao thương, buôn bán.
Xuyên suốt lịch sử, tiền xu là một vật ngang giá chung phổ biến tại Việt Nam. Đồng tiền xu đầu tiên của nước ta được phát hành vào giữa thế kỷ thứ X trong thời của Đinh Bộ Lĩnh, nước ta có tên là Đại Cồ Việt. Tuy nhiên đồng tiên xu đầu tiên xuất hiện ở nước ta là đồng Ngũ Thù của thời Tây Hán Trung Quốc, nước ta lúc đó đang trong thời kỳ Bắc thuộc.
Nhà Tây Hán lúc bấy giờ sử dụng đồng Ngũ Thù với trọng lượng 5 thù tương đương vói 3,23 gram với hai chữ ngũ thù được đúc lên bên trên mặt đồng tiền. Đây là đồng tiền được ghi nhận là đồng xu đầu tiên được lưu hành ở nước ta và cho đế thời của Đinh Bộ Lĩnh nước ta mới có đồng tiền đầu tiên của mình.
Trong thời kỳ phong kiến thì gần như mỗi một đời vua lại sẽ phát hành ra một đồng tiền mới, nhiều khi chỉ cần thay đổi niên hiệu là cũng cho phát hành lại tiền. Do đó trong lịch sử nước ta đã có rất nhiều đồng tiền xu được ra đời và sử dụng trong thương mại.
Đến thời kỳ hiện đại, tiền xu của nước ta cũng có sự thay đổi qua các năm 1945-1946,1958,1978 và cuối cùng là tiền Việt Nam thống nhất vào năm 2003.
Vậy, tại sao tiền xu lại không “được lòng” người dân và dần bị thay thế ?
Thứ nhất, tiền xu rất bất tiện.
Tại Việt Nam, cả tiền giấy và tiền xu có chung một loại mệnh giá từ 200 đồng cho đến 5.000 đồng. Vì tiền xu cồng kềnh, dễ rơi vãi, lại nguy hiểm cho con trẻ, thì tại sao người ta lại phải sử dụng tiền xu? Cùng một mệnh giá, đã có giấy thì không có xu cũng là lẽ tự nhiên.
Thứ nhì, tiền xu không thật sự phát huy được công dụng tại Việt Nam
Hiện tại ở Việt Nam, việc bố trí các máy bán hàng, thu tiền tự động đã có hay chưa? Nếu có thì mức độ phổ biến thế nào? Nếu chưa, thì chắc hẳn với sự bất tiện của tiền xu, sẽ không ai muốn đem theo cho nặng túi. Nếu lập luận cứ dùng đi, sẽ có máy thì chẳng khác nào “sinh con rồi mới sinh cha, sinh cháu giữ nhà rồi mới sinh ông”.
Quan trọng nhất chính là mãi lực của đồng tiền.
Tiền xu Việt Nam có mệnh giá lớn nhất là 5.000 đồng, nhỏ nhất là 200 đồng. Không biết hiện nay có bao nhiêu loại hàng hóa có giá dưới 1.000 đồng/đơn vị? Và chắc là không có đơn vị hàng hóa nào có giá 200 đồng. Theo thời gian, không chóng thì chầy, tiền xu mệnh giá 200 đồng cũng sẽ bị cáo chung như tiền mệnh giá 100 đồng hiện nay hoặc như tiền xu mệnh giá 1 xu của Úc.
Thêm vào đó, tiền xu còn bị xỉn màu và ô xi hóa nhanh, khiến việc sử dụng trở nên bất tiện.
Dần dần, nhu cầu sử dụng tiền xu của người dân giảm đi và đến năm 2011, Nhà nước đã chính thức ngưng lưu hành tiền xu Việt Nam.
Hình minh họa: Một số mẫu tiền xu Việt Nam
Source:
Sách “1000 Phát minh & Khám phá vĩ đại”
Báo Thanh niên
Báo Vietnamnet
