Một nghiên cứu mới đây làm sâu sắc thêm sự hiểu biết của chúng ta về cách hình xăm được cảm nhận như thế nào.
Khi hình xăm lần đầu tiên xuất hiện vào những năm 1800, chúng được coi là dấu hiệu của tội phạm hoặc biến thái. Ngày nay, chúng ngày càng phổ biến. Theo một ước tính, 38% người trưởng thành trong độ tuổi từ 18 đến 29 có ít nhất một hình xăm.
Điều gì khiến người ta chọn việc có hình xăm? Vấn đề này được đặt ra trong một nghiên cứu do nhà tâm lý học Luzelle Naudé thuộc University of the Free State ở Nam Phi. Cụ thể hơn, bà và các cộng tác viên đã tìm cách hiểu lý do tại sao các sinh viên đại học xăm hay không xăm cũng như nhận thức của họ xung quanh việc có hình xăm trên cơ thể.
Để điều tra những câu hỏi này, Naudé và nhóm của bà đã tuyển dụng những sinh viên năm cuối khoa phương pháp nghiên cứu tâm lý học. Những người tham gia hoàn thành các câu hỏi liên quan đến hình xăm bao gồm cả việc họ có một hay nhiều hình xăm hay không có, bao nhiêu người bạn của họ có một hình xăm hoặc nhiều hơn, lý do họ có hình xăm, và ý kiến của họ về những người có hình xăm. Naudé và các cộng tác viên của bà cũng mời những người tham gia trở lại cuộc phỏng vấn tiếp theo, nghiên cứu sâu hơn về nhận thức của họ về hình xăm.
Kết quả thật ấn tượng. Hầu hết những người tham gia (78%) không có hình xăm và hầu hết cha mẹ của họ (92%) không có hình xăm. Tuy nhiên, hầu hết bạn của họ (74%) có hình xăm – và gần một nửa (47%) đang cân nhắc việc xăm hoặc xăm thêm hình.
Lý do của những người tham gia về việc có hay không có hình xăm gần như bằng nhau, với 47% phản hồi tích cực và 50% phản hồi tiêu cực. Động lực chính cho những người có một hình xăm (25%) là cá nhân (đánh dấu một trải nghiệm hoặc sự phấn đấu quan trọng). Những người tham gia trình bày lý do như để nhớ về mẹ, tôn vinh con đầu lòng, và những trải nghiệm vào một thời điểm nhất định trong cuộc đời. Một số người tham gia (12%) cũng thấy hình xăm là một phần mở rộng hoặc biểu hiện họ là ai. Một người nhận xét ‘’Cơ thể của tôi là một cuốn sách, còn hình xăm của tôi là câu chuyện của tôi.’’ Một số người tham gia cũng nói họ thấy hình xăm là một ‘’hình thức nghệ thuật hấp dẫn’’.
Đối với những người chọn không xăm, lý do chính xoay quanh các yếu tố văn hóa và xã hội, chủ yếu là tôn giáo (11%). Một người phản ánh ‘’Tôi là người sùng đạo, thân xác tôi là đền thờ của Chúa Thánh Thần, tôi muốn giữ nó tinh sạch.’’ Người khác bày tỏ: “Tôi theo đạo thiên chúa, điều đó mâu thuẫn với việc tôn trọng cơ thể như một ngôi đền.’’
Những lý do khác để từ chối hình xăm bao gồm sự phản đối từ gia đình và bạn bè và sợ có hình ảnh tiêu cực trong nghề nghiệp. Một số người (10%) chia sẻ mối quan ngại về sự không phai của hình xăm và sự thiếu hấp dẫn đối với người lớn tuổi. Những người tham gia cũng đề cập đến lý do y tế, sợ kim và sợ đau (10%). Một số xem hình xăm là không hấp dẫn. Một người phản đối: ‘’Tôi sẽ không xăm lên người. Bạn có muốn dán hình nổi lên chiếc Ferrari không?’’
Đối với những người tham gia, quan điểm của mọi người về hình xăm của họ và của những người khác hầu hết đều không phán xét. Khi được hỏi ‘’ý kiến của bạn về hình xăm và những người có hình xăm là gì?’’ Phần lớn 54% có ý kiến tích cực, 18% có cảm xúc lẫn lộn, 13% có ý kiến tiêu cực và 15% không có ý kiến hoặc không quan tâm . Hầu hết những người được hỏi tôn trọng sở thích của các cá nhân xăm. Một người trả lời đã tuyên bố ’’Chúng rất tuyệt nhưng không dành cho tôi.’’
Khi trả lời câu hỏi ‘’Bạn nghĩ gì về ý kiến của mọi người về hình xăm?’’ hầu hết những người tham gia (39%) cảm thấy mọi người có cảm xúc lẫn lộn hoặc tiêu cực (35%), ngược lại với 17% số người tin rằng mọi người cảm thấy tích cực về hình xăm. Bốn phần trăm những người tham gia đã không chia sẻ ý kiến.
Một số những người có quan điểm tiêu cực tuyên bố hình xăm là (theo cách nói của họ), xấu xí, rác rưởi, lộn xộn, rẻ tiền và bẩn thỉu. Tương tự, họ thấy những cá nhân xăm mình là xấu xa, châm biếm, nguy hiểm, nổi loạn, vô duyên, ngu ngốc, liều lĩnh, không chuyên nghiệp, kỳ quặc, không theo đạo thiên chúa, liên quan đến tội phạm, tàn ác, phô trương, ruồng bỏ, chống đối xã hội, và phản cảm xã hội. Một người được hỏi nhận xét: ‘’Họ có hình xăm vì họ nổi loạn hoặc họ là kẻ xấu.’’ Người khác bày tỏ ‘’Họ muốn có cảm giác thuộc về, muốn được chú ý và được người khác sợ.’’
Những người có quan điểm tích cực về người xăm thấy hình xăm là hấp dẫn và những người thích chúng là bảnh, hợp thời trang, sang trọng, thú vị, tự phát, sáng tạo, nghệ thuật, tự do, cởi mở/chấp nhận, tự do, phiêu lưu, dũng cảm, mạnh mẽ , can đảm, không sợ cam kết và không sợ đau. Một người còn nói ‘’Những người có hình xăm là những người đích thực nhất ta có thể gặp.’’
Một số người tham gia có ‘’nhận thức có điều kiện’’. Có nghĩa là họ chấp nhận hình xăm trong những điều kiện nhất định. Đa số cảm thấy thoải mái với hình xăm, miễn là có ý nghĩa cá nhân hoặc là một phương tiện thể hiện. Tuy nhiên, họ tiêu cực hơn về hình xăm khi nói đến sự chuyên nghiệp trong công việc hoặc tuổi tác. Một người tham gia phản ánh, đối với những người trẻ tuổi, nó sành điệu và tuyệt vời, nhưng khi già đi và có hình xăm thì trông thật kinh tởm và không phù hợp như thể già đi nhưng không muốn chấp nhận bằng cách vẫn muốn mọi thứ. Ở nơi làm việc, hình xăm không phù hợp và người đó có vẻ không chuyên nghiệp, hoặc không nghiêm túc với nghề nghiệp của mình.
Hơn nữa, những người tham gia cảm nhận rõ rệt với số lượng, kích thước và vị trí của hình xăm. Chẳng hạn, một người được hỏi chia sẻ: ‘’Tôi phải thừa nhận tôi có xu hướng hoài nghi về một người có cánh tay/chân/lưng đầy hình xăm (thường là hoa văn) – theo tôi là quá nhiều. Tuy nhiên, nếu ai đó có hình xăm có ý nghĩa gì đó với họ (ví dụ: tên của một người đã qua đời hoặc logo tượng trưng cho một sự kiện quan trọng trong cuộc sống của họ) thì điều đó hoàn toàn ổn – một điều tôi có thể cân nhắc trong tương lai.’’
Đa số những người có hình xăm ghi nhận không có hậu quả tiêu cực vì đã xăm và không hối tiếc vì đã xăm. Những tiếc nuối nếu có là hình xăm kém chất lượng do người xăm có tay nghề kém hoặc hình xăm lớn hoặc không hấp dẫn. Ngoài ra còn có các dẫn chứng về sự đau, sự khó xóa, sự phê phán, hình xăm sai lầm (tên người yêu cũ).
Hầu hết những người tham gia có hình xăm thấy định kiến mà họ đã gặp là không đáng kể. Một người nói ‘’Tôi cảm thấy ‘à ông bà không thích hình xăm… thì sao nào?’ Tôi mới là người thức dậy trong cơ thể này mỗi sáng chứ không phải ông bà.’’ Người khác nói ‘’Họ nên vượt qua định kiến của họ. Có rất nhiều người có học thức và thông minh có hình xăm.’’
Tác giả Michael Biondi viết ‘’Cơ thể của chúng ta được in như những trang trống để chứa đầy mực của trái tim.’’ Lúc đó có thể ông không nghiên cứu khoa học xã hội về tâm trí, nhưng đối với những người yêu mến hình xăm, nghiên cứu này khẳng định cảm xúc của ông là đúng.
Psychology Today – Why People Get Tattoos
HBQ biên dịch
Nguồn: Chi Tu
