Câu trả lời ngắn gọn là không. Đây chỉ là truyền thuyết mà thôi. Có nhiều người nói rằng con người chỉ sử dụng 10% não bộ hoặc không dùng hết 10% não bộ. Giả thuyết này nổi lên và nhận được nhiều sự chú ý từ khi những bộ phim như “Lucy” hoặc “Limitless” được trình chiếu. Nhiều người cho rằng nếu học được cách sử dụng nhiều phần trăm của não hơn thì sẽ trở nên thông minh hơn, sáng tạo hơn hoặc có khi có được năng lực siêu nhiên.
Giả thuyết này có vấn đề ở chỗ nó chẳng có sự nhất quán gì cả. Có người nói 10% (người thì nói 7% hoặc 5%, có thể ít hơn), nhưng không nói rõ 10% cái gì. Vậy thì giờ chúng ta sẽ xem từng phương án và phản biện nhé.
Chỉ 10% thể tích não hoạt động thôi:Nếu con người không sử dụng 90% thể tích não của mình, thì theo logic đó, cái phần não không sử dụng có bị chấn thương hay bị cắt đi cũng chẳng ảnh hưởng và cũng chẳng đáng sợ lắm. Trên thực tế, mỗi bộ phận của não bộ đảm nhiệm những công việc riêng của mình, kể cả những việc đơn giản nhất như ngồi xuống hay nắm tay cũng cần tới một vài bộ phận của não bộ. Thêm nữa, chỉ cần một sự tổn thương nhẹ ở một bộ phận bất kỳ cũng ảnh hưởng rất nhiều tới chức năng cơ thể người rồi. Có lẽ không sai khi nói phẫu thuật não là một trong những việc khó nhất và nguy hiểm nhất ngành y.Và đúng là có trường hợp một số người vẫn sống và sinh hoạt bình thường thậm chí sau khi bị chấn thương nặng ở não. Nhưng điều này chỉ có cho chúng ta thấy rằng một bộ phận bất kỳ của não bộ cũng đảm nhiệm một phần chức năng của những bộ phận khác mà thôi.Não chỉ sử dụng 10% neuron:Điều này cũng sai. Chẳng có neuron nào hoàn toàn không làm việc hay ngủ đông cả. Chỉ đơn giản khi không hoạt động là chúng sẽ teo dần và chết đi thôi.
Não chỉ sử dụng 10% neuron cùng một lúc:Điều này thì khó chứng minh cũng khó phản bác được, bởi vì ta phải đến tất cả những neuron đang hoạt động, và rồi sau đó thì phải chứng minh là số lượng của chúng bằng 10% tổng số lượng neuron trong não nữa. Đúng, não thực sự không cần “kích hoạt” tất cả các neuron cũng một lúc, bởi vì đơn giản là không cần thiết. Trên cơ thể người có số lượng tế bào thần kinh khổng lồ, và tất cả đều đảm nhiệm các chức năng riêng biệt như nhìn, nghe, di chuyển, nói, suy nghĩ, cảm xúc .v…v. Giả sử tất cả những tế bào thần kinh này kích hoạt cùng lúc, con người sẽ phải trải qua một cảm giác không thể tả được. Các bạn hãy thử tưởng tượng một người vung tay múa chân, rung lắc lung tung tất cả các bộ phận trên cơ thể, đồng thời nhìn và nghe, nếm trải những ảo giác xung quanh mình, và cùng lúc đó phải chịu tất cả các loại cảm xúc như vui, buồn, tức giận, sợ hãi xem.
Trong não chỉ phát triển 10% mạng neuron:Neuron bắt đầu kết nối với nhau ngay từ khi chúng sản sinh ra, và điều này diễn ra như kiểu học được kỹ năng nào đó vậy.Ví dụ, khi mới sinh ra, thị lực của trẻ rất yếu, chúng không thể phân biệt màu sắc và nhìn rõ được. Kỹ năng nhìn sẽ đạt được trong khoảng một tháng đầu và phát triển chính nhờ những dây thần kinh thị giác tăng cường sự kết nối của mình với não bộ. Quá trình đó cũng xảy ra tương tự với thính giác, khứu giác, cử động và những khả năng khác của chúng ta. Ngoài ra, một số kỹ năng quan trọng có thể phát triển chỉ trong giai đoạn khi ta còn rất trẻ. Nghiên cứu chứng minh rằng nếu bịt một mắt mèo sơ sinh trong vòng vài tháng, sau khi mở mắt ra thì bên mắt đó của chúng không có khả năng nhìn được nữa. Điều này xảy ra do trong một khoảng thời gian nhất định sau khi sinh, sự kết nối giữa thị giác và não bộ mãi không được phát triển.
Chắc bạn chưa từng tự hỏi tại sao đồ chơi trẻ con lại nhiều màu và sáng màu như vậy phải không? Không phải người ta làm thế cho vui, mà là để trẻ có thể học phân biệt được càng nhiều màu càng tốt. Có thể các bạn đã từng chứng kiến trường hợp một người nhìn thấy màu xanh đen, còn người kia thì nói chỉ thấy màu đen. Như vậy có thể nói rằng người nhìn thấy màu xanh đen có thị giác phát triển hơn.
Con người liên tục phát triển mạng neuron trong suốt cuộc đời mình. Đó là khi chúng ta học đánh đàn, nói tiếng nước ngoài và tập những động tác karate mới. Nhưng khả năng phát triển mạng neuron sẽ dần kém đi theo thời gian, đó là lý do tại sao trẻ con chỉ cần một lúc, còn người lớn có khi cần mấy tuần, mấy tháng để trượt được patin.Đúng là não người không thể phát triển được hết mạng neuron, nhưng nói đến bao nhiêu phần trăm ở đây thì không cần thiết, thậm chí khá là vô nghĩa nếu cố gắng đánh giá hiệu quả công việc của não bộ qua con số. Bởi chẳng có phương pháp nào tính được tất cả những kỹ năng và kiến thức có thể của con người. Mà khó tin hơn là có người nào có khả năng phát triển được toàn bộ kỹ năng và hiểu biết được hết kiến thức (tưởng tượng một ai đó biết tuốt và làm được hết tất cả mọi thứ xem)
Một số người cho rằng phát triển được 100% mạng neuron liên quan tới khả năng ngoại cảm, nhưng chứng minh điều đó cũng rất khó, căn bản là khả năng đó cũng chưa được chứng minh là có thật hay không.
Vậy cuối cùng thì não hoạt động bao nhiêu phần trăm?Việc khẳng định chúng ta chỉ sử dụng bao nhiêu phần trăm của não là hoàn toàn không đúng.
Sẽ logic hơn khi nói không có giới hạn dành cho sự phát triển và khả năng thu thập kiến thức mới. Không kể bộ não vẫn là cơ quan còn chưa nghiên cứu được hết. Có một thứ chúng ta biết chắc chắn, đó là để não hoạt động tốt hơn thì ta phải luyện tập cho nó, mà phải làm từ lúc còn nhỏ. Đừng tin vào mấy cái truyền thuyết rằng não của một vị tiến sĩ nào đó to hơn bao nhiêu phần trăm so với não người bình thường. Mức độ phát triển của bộ não phụ thuộc vào bạn và vào cách bạn luyện tập cho nó.
