Sự cởi mở và khắc chế của từng trải.
Tôi học chuyên ngành tiếng Nga ở đại học.
Học kỳ trước tôi có một tiết, học ngạn ngữ trong tiếng Nga. Có một câu tôi đặc biệt nhớ rất rõ ràng: у природы нет плохой погоды. Ý là: Trong tự nhiên không có thời tiết xấu. Bất kể thời tiết là trời trong nắng ấm, mùa xuân ấm áp, ánh mặt trời chiếu rọi hay tuyết rơi vũ bão, mưa dầm sấm chớp đều là tự nhiên ban tặng, mỗi thời tiết đều có cái tốt của nó, không cần oán trách, chúng ta sống nghiêm túc là được.
Tôi cảm thấy dùng một câu nói Đông phương truyền thống hơn để giải thích thì càng kỳ diệu hơn: Bất dĩ vật hỉ, bất dĩ kỉ bi. (Không vì ngoại vật mà vui, không vì bản thân mà buồn).
Một người như thế nào mới được gọi là từng trải?
Khi ăn beefsteak biết dùng tay phải cầm dao, tay trái cầm nĩa? Sống trong thành phố phồn hoa và trải qua tất tần tật những thứ mới mẻ? Bạn bè trong vòng bạn bè đều là minh tinh giải trí, chủ thương nghiệp hoặc trưởng phòng, bộ trưởng? Kinh nghiệm tình cảm phong phú, thậm chí từng yêu con gái nước ngoài? Sinh sống ở nước ngoài và có bằng thạc sĩ tiến sĩ?
Hay đã từng đi qua nơi đỉnh cao nhất, gặp những người danh giá, uống những loại rượu khác nhau, tham quan những phong cảnh khác nhau trên thế giới, ở những khách sạn khác nhau, đọc những cuốn sách khác nhau, ăn những món khác nhau, đi những nước khác nhau, có những cách nhìn khác nhau?
Là những điều này sao?
Khi học tiểu học, tôi ngưỡng mộ những bạn nam hài hước kì hoặc hết sức vẻ vang trong mắt các bạn nữ. Khi học cấp 2, tôi ngưỡng mộ những bạn nam phản nghịch, yêu sớm, hút thuốc, uống rượu, có rất nhiều bạn bè. Khi học cấp 3, tôi ngưỡng mộ những bạn nam cao ráo đẹp trai, học hành tốt, biết chơi bóng rổ, biết đánh đàn ca hát. Đến khi học đại học, tôi lại ngưỡng mộ những bạn nam làm trưởng hội học sinh ba hoa khoác lác, ăn nói đĩnh đạc giữa đám đông.
Tôi từng nghĩ rằng, những thứ này chính là sự từng trải.
Nhưng trong quá trình tuổi tác từ từ tăng trưởng, tôi mới hiểu ra rằng, những thứ này không phải.
Thì ra thật sự từng trải không phải là đã từng ăn nấm truffle, trứng cá muối mắc tiền thượng lưu, đã từng xem qua điệu múa ba-lê ở nhà hát Bolshoi, trong nhà cất giấu bảo vật quý hiếm mất ngàn năm để ngược dòng tìm kiếm…
Cũng không phải nhìn thấy bao nhiêu sự lừa bịp không có giới hạn, chịu đựng qua bao nhiêu nỗi khổ khó lòng diễn tả, đã từng có bao nhiêu thân phận nghèo hèn hoặc phú quý, nhìn thấy qua những diện mạo chê bần nịnh phú.
Không phải trải qua biết bao nhiêu cảm quan kích thích mạnh mẽ từ mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý tứ,… của người khác, và thờ ơ trước mọi thứ đến từ việc đối mặt với cuộc sống hằng ngày.
Mà là,
Có thể hiểu được sự quẫn bách của những người có điều kiện khó khăn, có thể thấu hiểu sự ngạo mạn của những người nghèo bỗng chốc trở nên giàu có, có thể tưởng tượng được sự thiển cận của con ếch ngồi đáy giếng, có thể bao dung những người khoác lác miệng hùm gan sứa.
Có thể thấu hiểu tất cả sự ngu dốt, phiến diện, tự đại, hư vinh, ngạo mạn, tự ti.
Thái độ của chúng sinh đều có nguyên do của nó.
Không hâm mộ người giàu, cũng không thương hại người nghèo, không chê bai không ức hiếp, không kiêu ngạo cũng không tự ti. Biết độ lớn của thế giới, biết bản thân bé nhỏ, biết độ dài của thời gian, biết được, mất, đi, ở đều là chuyện thường ngày. “Bất dĩ vật hỉ, bất dĩ kỉ bi”.
Có thể hiểu được tất cả những quan niệm đều bị cảm xúc của bản thân ảnh hưởng, tất cả những đánh giá đều dựa vào sự hiểu biết và kiến thức hiện có của một người mà được đưa ra. Đồng thời luôn luôn bao hàm sự tự đại và coi thường, đây là thái độ bình thường của con người. Người từng trải nên hiểu ở phạm trù lớn nhất rằng não bộ con người trên cơ bản là chủ quan, vì thế nên không có đúng sai tuyệt đối. Ở trong phạm trù tương đối nhỏ thì nên bàn nhiều về sở thích, ít bàn về đúng sai. Ở trong phạm trù thường ngày càng nhỏ hơn nữa thì phải giữ vững phạm vi đạo đức và hành vi kiên định và thích đáng. Đồng thời thể hiện sự khắc chế và kiềm chế hơn trong việc đánh giá giá trị của người khác.
*Dĩ thức càn khôn đại, do liên thảo mộc thanh. (*Mặc dù đã trải qua thăng trầm của nhân gian, kinh qua hết sự thay đổi của nhân thế, nhưng khi cúi xuống nhìn thấy cỏ xanh nảy chồi, gió xuân còn xanh, vẫn có thể sinh ra niềm vui vẻ). Những người từng trải đều sẽ có khí chất thiếu niên vĩnh viễn không thay lòng. Mãi mãi trẻ trung, mãi mãi nước mắt lưng tròng vì cảm động, mãi mãi sẽ không khuất phục trước cuộc sống, sau khi lớn rồi sẽ không nhắc đến “ước mơ” như một việc rất trẻ con, sẽ không tự cười nhạo mình “Nỗ lực không nhất định sẽ thành công, nhưng không nỗ lực thì nhất định sẽ rất thoải mái”, sẽ không vì hoà hợp với môi trường mà thuận theo công chúng một cách mù quáng.
Càng sẽ không giương cao theo gió như *cỏ mọc đầu tường, (*Ám chỉ những người dễ dàng thay đổi lập trường theo tình huống), vì thế giới mạng mới nghe gió nổi mà tưởng mưa rơi mà làm bản thân mất phương hướng. Đặc điểm như thế không phải là công lao của một ngày luyện tập, phần lớn là nhờ sự nắm vững và thấu hiểu triệt để sau khi đọc rất nhiều thơ, sách. Phải biết, người từng trải không phải đi qua bao nhiêu con đường, đã từng ăn bao nhiêu muối, trong cuốn sách có đủ thứ trên đời. Người yêu sách chắc chắn sẽ yêu mùi mực, nhắc đến mùi mực thì nhất định sẽ nhớ đến gió xuân mười dặm thổi vào nghiên mực, khí tức của sách nồng nặc nhưng không đơn điệu, khi ngửi là một mùi hương chìm đắm lưu luyến, một mùi hương giống như một câu chuyện, hương thơm vừa vào mũi đã có thể kích hoạt cái van tưởng tượng. Nhẹ nhàng xịt một cái, mùi mực và hương gỗ trầm tĩnh mà cổ phong cuốn quấn vào nhau lớp lớp, có cảm giác *phúc hữu thi thư khí tự hoa. (*Trong lòng có sách vở tức mặt mũi sáng sủa).
“Mỗi lần bạn muốn phê bình người khác, bạn hãy nhớ, trên thế giới này không phải ai cũng có được hoàn cảnh ưu việt như bạn”.
Người từng trải sẽ hiểu được sự khác biệt của muôn ngàn chúng sinh, có thể thấu hiểu được tại sao chúng sinh lại có trăm dáng hình, sẽ trở nên bao dung, rộng lượng, biết thương xót. Có người sống trong lầu cao cũng có người sống dưới hào sâu, có người thích đi phòng gym vận động cũng có người thích làm tổ ở nhà để chọc mèo, có người thích phim 2D Nhật Bản cũng có người thích phim Marvel của Mỹ, có người thích hướng đến những nơi phồn hoa rực rỡ như Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu cũng có người thích ánh khói tà dương của thôn trong rừng, có người thích đầm loli cũng có người thích Hán phục, có người chuyển giới, có người giả nữ nhân, có người không kết hôn, có người yêu đồng tính, đây đều là trăm ngàn vạn kiểu tư thái của chúng sinh. Người từng trải sẽ hiểu làm thế nào để bao dung tất cả những thứ này.
Từng trải không phải là uyên bác học rộng, mà là cởi mở và dịu dàng.
Cứ người càng dịu dàng thì càng khó khuất phục.
