Trong nhiều thập kỷ, mua bất động sản được coi là một khoản đầu tư an toàn ở Trung Quốc. Giờ đây, thay vì xây dựng nền tảng giàu có cho tầng lớp trung lưu của đất nước, bất động sản lại trở thành nguồn gốc của sự bất bình và tức giận.
Tại hơn 100 thành phố trên khắp Trung Quốc, hàng trăm nghìn chủ nhà Trung Quốc đang quây quần bên nhau và từ chối trả nợ cho những bất động sản chưa hoàn thành, một trong những hành vi bất chấp công cộng phổ biến nhất ở một quốc gia nơi các cuộc biểu tình nhỏ cũng bị dập tắt.
Các cuộc tẩy chay là một phần của hậu quả từ nền kinh tế Trung Quốc đang tồi tệ hơn, bị chậm lại bởi các đợt đóng cửa của Covid, hạn chế đi lại và niềm tin dao động vào chính phủ. Nền kinh tế của đất nước đang trên đà tăng trưởng chậm nhất trong nhiều thập kỷ. Các nhà máy của nó đang bán ít hơn cho thế giới, và người tiêu dùng của nó đang chi tiêu ít hơn ở nhà. Chính phủ cho biết tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên đã đạt mức cao kỷ lục.
Cộng dồn những trở ngại tài chính này là những rắc rối của một lĩnh vực đặc biệt dễ bị tổn thương: bất động sản.
Các cuộc nổi dậy về thế chấp đã làm chao đảo một thị trường bất động sản đối mặt với hậu quả từ bong bóng nhà đất kéo dài hàng thập kỷ. Nó cũng đã tạo ra sự phức tạp không mong muốn cho Chủ tịch Tập Cận Bình, người dự kiến sẽ đi đến nhiệm kỳ thứ ba với tư cách là lãnh đạo đảng vào cuối năm nay với thông điệp về ổn định xã hội và tiếp tục thịnh vượng ở Trung Quốc.
Theo một số ước tính, bất động sản thúc đẩy khoảng một phần ba hoạt động kinh tế của Trung Quốc và nhà ở chiếm khoảng 70% tài sản hộ gia đình, khiến nó trở thành khoản đầu tư quan trọng nhất đối với hầu hết người dân Trung Quốc. Vào năm 2020, để giải quyết những lo ngại về một thị trường bất động sản quá nóng, trong đó chủ nhà thường mua căn hộ trước khi chúng được xây dựng, Trung Quốc bắt đầu giảm bớt việc các chủ đầu tư vay quá nhiều.
Động thái này đã tạo ra một cuộc khủng hoảng tiền mặt đối với nhiều công ty vốn dựa vào khả năng vay nợ dễ dàng để khiến các dự án xây dựng tiếp tục ì ạch. Khi căng thẳng tài chính ngày càng sâu sắc, Evergrande và các nhà phát triển bất động sản lớn khác rơi vào tình trạng vỡ nợ và tác động lan rộng trong toàn ngành.
Khác, và rất khác với khủng hoảng kinh tế Mỹ 2008 do các khoản vay bất động sản — điều mà tôi đọc ở hầu hết báo/sách Việt Nam viết từ 2008 đến nay đều chỉ ra là: bong bóng BĐS Mỹ. Còn các giáo sư, tài phiệt kinh tế phương Tây tôi học/tôi đọc/tôi gặp thì đều nói: Là do thị trường Phái Sinh. Cái mà cũng mới được đưa vào Việt Nam tầm vài năm nay, còn mới lạ, và sơ khai — nên họ có thể chưa hiểu cái phái sinh mà đánh gục cái thị trường bđs Mỹ là như thế nào (tôi sẽ trở lại chủ đề này ở một bài viết về phái sinh thị trường tài chính). Ở đây tôi muốn nói đến sự khác biệt:
— TQ vỡ bđs vì bong bóng giá bđs quá nhiều năm, do đầu cơ được tạo điều kiện từ cơ chế chính phủ tập quyền. 2021-2022 chính phủ muốn ngăn lại với chính sách “three red lines” (3 lằn ranh đỏ) mà không còn kịp.
— TQ, chính là một bài học lớn cho Việt Nam — đất nước có rất nhiều đại gia Phất lên nhờ BĐS, phân lô bán nền, nhờ cơ chế của chế độ.
Regards,
Nam Le’s Liberal.
