Nhưng đằng sau hậu trường, sự thôi thúc vẫn chưa dừng lại đối với những vũ khí có thể lật ngược tình thế chiến tranh. Kyiv đang hiểu hơn về các yêu cầu của mình.
Theo các cố vấn của chính phủ Ukraine, các quan chức Lầu Năm Góc và các nhà điều hành ngành công nghiệp quốc phòng, cả hai bên đang thảo luận về việc có nên gửi cả ba mặt hàng nêu trên hay không, khi các thỏa thuận tài chính dài hạn đang được thực hiện.
Tổng thống Volodymyr Zelenskyy không phải là người thụ động trong việc kêu gọi các chính phủ phương Tây cung cấp vũ khí mà đất nước ông cần để đẩy lùi quân Nga, ông đã yêu cầu thêm pháo, bệ phóng tên lửa và vũ khí chính xác, mà Mỹ và các đồng minh phương Tây cuối cùng đã cung cấp với số lượng lớn vào mùa hè này.
Nhưng đã có sự thay đổi trong những tuần gần đây từ việc lớn tiếng kêu gọi cung cấp vũ khí phòng không và máy bay chiến đấu sang các cuộc đàm phán yên lặng hơn. Cuộc vận động “nói nhỏ lại” đã được dẫn đầu bởi các cố vấn của Zelenskyy ở Kyiv và những người đối thoại quan trọng ở Washington, cùng với lời khuyên thân thiện từ chính chính quyền Biden, điều này đã khuyến khích Kyiv tập trung chăm chú hơn vào những gì họ cần ngay bây giờ để đẩy lực lượng Nga ra khỏi những vị trí hầm hào ở phía đông và nam của Ukraine, người ta bảo thế.
Sự thay đổi từ vận động công khai sang vận động kín đáo diễn ra khi các cố vấn lo ngại rằng các yêu cầu về vũ khí cao cấp làm xao nhãng nhu cầu chiến trường tức thời hơn của Kyiv.
Trong nhiều tháng sau cuộc chiến toàn diện của Nga vào cuối tháng 2, các nhà lãnh đạo Ukraine đã yêu cầu cung cấp các hệ thống Patriot và các vũ khí công nghệ cao khác, đưa chúng lên đầu danh sách mong muốn được gửi tới Washington và được lan truyền trên báo chí. Nhưng các mặt hàng có giá trị lớn đó đã bị loại khỏi bản yêu cầu mới nhất đối với các vũ khí cần thiết, vốn bị cản trở bởi ưu tiên dành cho đạn pháo và tên lửa cho các bệ phóng tên lửa HIMARS.
Tuy nhiên, theo ba nguồn tin trong ngành công nghiệp và những người có liên hệ với chính phủ Kyiv, các cuộc nói chuyện về việc cuối cùng sẽ có được Patriot, F-16 và Đại bàng xám ở một thời điểm nào đó vẫn tiếp tục ở các cấp thấp.
Mối lo ngại không chỉ đơn thuần là các hệ thống công nghệ cao sẽ khiêu khích Moscow mà còn là việc bảo trì và hỗ trợ phức tạp cho các hệ thống sẽ là thách thức cho Ukraine giữa cuộc chiến.
Trong trường hợp tên lửa Patrot, do khá khan hiếm nên việc cung cấp cho Ukraine là một thách thức. Các đơn vị Patriot của Quân đội Hoa Kỳ là một trong số các đơn vị được triển khai nhiều nhất trong biên chế, các đồng minh của Hoa Kỳ trên khắp châu Âu, Trung Đông và Thái Bình Dương yêu cầu phải có Patriot để phòng vệ.
Ngoài ra còn có vấn đề ưu tiên: các đồng minh NATO hiện tại cũng muốn các hệ thống này. Khi ngày càng có nhiều quốc gia Đông Âu loại bỏ các máy bay cũ hơn của Nga hoặc thậm chí là từ thời Liên Xô, họ đang tìm đến Hoa Kỳ để yêu cầu bán hoặc tài trợ các máy bay F-16 cho mục đích phòng thủ của mình.
Hiện việc giao 14 chiếc F-16 cho Slovakia đã bị trì hoãn một năm – đến năm 2024 – do các vấn đề về chuỗi cung ứng, và Đài Loan vẫn nằm trong danh sách ưu tiên đối với các máy bay phản lực và phụ tùng.
Một số hệ thống phức tạp hơn này – bao gồm cả những chiếc F-16 được Không quân Hoa Kỳ dự kiến cho nghỉ hưu – “có khả năng sẽ đến sau khi cuộc xung đột này kết thúc”, một nhân viên quốc hội Mỹ có hiểu biết về các cuộc thảo luận cho biết.
Đối với yêu cầu về tổ hợp tên lửa Patriot, Mỹ đã đồng ý tài trợ việc bán cho Ukraine “Hệ thống tên lửa đất đối không tiên tiến quốc gia”, hay còn gọi là NASAMS,. Các quan chức cảnh báo rằng khả năng đào tạo và sử dụng cả hai hệ thống cùng lúc của Ukraine sẽ bị hạn chế.
“NASAMS và Patriot là những hệ thống khác nhau và bạn đang huấn luyện những lính phòng không giống nhau vì vậy tôi nghĩ chúng tôi sẽ đến đó.”
Lầu Năm Góc gần đây đã trao hợp đồng trị giá 182 triệu USD cho Raytheon Technologies, sử dụng quỹ Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine, để mua NASAMS. Hai tổ hợp đầu tiên sẽ được chuyển giao trong vòng hai tháng tới, Lầu Năm Góc cho biết hôm thứ Sáu.
Việc Ukraine chớp thời cơ đánh chiếm Kharkiv và đẩy quân đội Nga ra khỏi lãnh thổ rộng hàng nghìn dặm vuông trong tháng này đã phát huy hết thế mạnh của Ukraine – ra quyết định nhanh chóng trên mặt đất và sử dụng hiệu quả pháo và đạn chính xác được hướng dẫn một phần do tin tình báo kịp thời của Mỹ – đồng thời bộc lộ những điểm yếu của Nga trong khả năng lãnh đạo và hậu cần, thể hiện rõ ràng trong việc Điện Kremlin lao vào Kyiv vào tháng Hai.
Mặc dù những cuộc tiến quân của Ukraine đã gây ấn tượng mạnh, nhưng cuộc chiến dường như chưa đi đến kết thúc. Kyiv và Điện Kremlin vẫn chưa tham gia vào các cuộc đàm phán để chấm dứt xung đột, trong khi Ukraine dường như có ý định phát huy các lợi thế mới tìm thấy của mình. Trong khi đó, Vladimir Putin không có dấu hiệu rút lui khỏi quan điểm muốn thay đổi chính phủ Ukraine.
Khi cuộc chiến pháo và thiết giáp tiếp tục diễn ra ở phía đông và phía nam, tên lửa đạn đạo của Nga tiếp tục nhắm vào các cơ sở hạ tầng dân sự ở Ukraine, điều đó nhấn mạnh nhu cầu về các hệ thống phòng không hiện đại hơn so với số ít S-300 do Nga sản xuất mà Ukraine hiện đang vận hành.
Cuối cùng, các quan chức Mỹ tiếp tục thảo luận trong giai đoạn đầu tại Bộ Quốc phòng về việc có nên gửi tên lửa Patriot đến Ukraine như một phần của chiến lược dài hạn hay không. Quyết định cuối cùng sẽ phụ thuộc vào Tổng thống Joe Biden. Thực tế đó là một sự thay đổi lớn so thời gian đầu cuộc chiến, khi các quan chức Hoa Kỳ bác bỏ ý tưởng này.
Nếu kế hoạch này được tiến hành, có khả năng Mỹ sẽ ký hợp đồng với Raytheon để xây dựng các hệ thống bổ sung cho Kyiv, thay vì chuyển giao các tổ hợp Patriot tương đối hiếm – và được triển khai chủ yếu – trong kho vũ khí của Mỹ.
Hệ thống Patriot sẽ là một sự tăng cường đáng kể về năng lực cho người Ukraine.
Patriot là một hệ thống đa nhiệm vụ, phức tạp được thiết kế để bắn hạ máy bay cánh cố định, tên lửa đạn đạo hoặc tên lửa hành trình. Ngoài Hoa Kỳ, 17 quốc gia vận hành hệ thống này, bao gồm Romania và Ba Lan.
Tom Karako, một thành viên cấp cao của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết đây là một loại vũ khí phòng thủ khiến các phi công Nga phải “suy nghĩ kỹ” trước khi tấn công các lực lượng Ukraine.
So với các hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không hiện có của Ukraine, Patriot là một hệ thống tầm xa hơn, mới hơn nhiều, có thể cung cấp cho Kyiv một khả năng mới quan trọng chống lại các cuộc tấn công của Nga. Slovakia hồi tháng 4 đã gửi cho Ukraine một hệ thống phòng thủ tên lửa S-300 cũ của Liên Xô. NASAMS do Mỹ gửi tới có thể bắn hạ các tên lửa tầm ngắn đến tầm trung.
Nếu Mỹ quyết định đi theo lộ trình mua sắm, người Ukraine sẽ phải chờ nhiều năm mới được giao Patriot, một mốc thời gian tương tự như vũ khí mà chính quyền Biden đã công bố vào tháng 8 như một phần của gói 3 tỷ USD tài trợ trực tiếp cho các hợp đồng với ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ.
Khoản tài trợ cho ngành công nghiệp quốc phòng sẽ dành cho việc sản xuất đạn pháo, đạn cối, hệ thống tên lửa đất đối không; vũ khí mới chống máy bay không người lái; máy bay không người lái bổ sung; và 24 radar chống pháo kích. Không có thiết bị nào sẽ đến trong nhiều tháng; một số sẽ mất nhiều năm. Tuy nhiên, các quan chức nói rằng khoản đầu tư này sẽ cho phép Ukraine tự lên kế hoạch cho việc phòng thủ trong tương lai.
Khi được hỏi về việc gửi tên lửa Patriot và các loại vũ khí mới khác đến Ukraine, một phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết bộ “không có thông báo mới nào để đưa ra vào thời điểm này.”
Người phát ngôn, Trung tá Garron Garn, cho biết: “Nói chung, chúng tôi đang làm việc suốt ngày đêm để đáp ứng các yêu cầu hỗ trợ an ninh ưu tiên của Ukraine, cung cấp vũ khí từ các kho dự trữ của Mỹ khi chúng có sẵn và tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao vũ khí cho các đồng minh và đối tác khi hệ thống của họ phù hợp hơn với nhu cầu của Ukraine”.
Một quan chức Bộ Quốc phòng cho biết, Patriot sẽ “ít leo thang hơn” so với một số hệ thống khác đang được xem xét, bao gồm các tên lửa tầm xa hơn như Hệ thống Tên lửa Chiến thuật Lục Quân, một vũ khí tấn công có thể bay tới 190 dặm và vươn đến lãnh thổ Nga, điều mà Nhà Trắng đã nói là không được xem xét.
Cuộc đàm phán về việc cung cấp máy bay không người lái MQ-1C Grey Eagle cũng đã diễn ra trong nhiều tháng và dường như không tiến triển nhiều so với mùa xuân này, khi các cuộc đàm phán lần đầu tiên được công khai, mặc dù hai cố vấn của chính phủ Ukraine đã nói với POLITICO rằng các cuộc đàm phán vẫn tiếp tục.
Có một số lo ngại, bao gồm cả khả năng công nghệ được mang trên máy bay không người lái sẽ lọt vào tay người Nga nếu họ bắn hạ chúng, cùng với sự lo lắng trong Không quân Mỹ – lực lượng đang mong muốn cho phi đội Đại bàng xám nghỉ hưu – là liệu các hệ thống này chứng tỏ khả năng sống sót cao trên chiến trường hiện đại hơn mong đợi không. Không quân muốn chuyển số tiền chi cho các máy bay không người lái đang già cỗi sang các lĩnh vực ưu tiên hiện đại hóa khác.
Bất cứ khi nào có thêm nhiều công nghệ mới, rõ ràng là Ukraine sẽ ngày càng tràn ngập các thiết bị đạt tiêu chuẩn NATO khi kho dự trữ hàng của Nga về mọi thứ, từ đạn dược đến phụ tùng thay thế, cạn kiệt trên khắp châu Âu, đặt các nhà tài trợ phương Tây vào tình thế tặng – hoặc bán – cho Kyiv ngày càng nhiều thiết bị cao cấp trong những thập kỷ tới.
Nguồn: Negotiations on whether to send F-16s and Patriots to Ukraine continue — but quietly
Bài của Paul Mcleary, Lara Seligman và Lee Hudso
