Hậu cần Trung Cổ (phần 6)

by admin

Uci Ngựa là cỗ máy ngốn tiền và công chăm sóc. Ngựa ở phương Tây thời đó nói chung là giống ngựa nuôi trong chuồng, và những động vật như vậy yêu cầu khẩu phần thức ăn xấp xỉ một nửa ngũ cốc (thường là lúa mì hoặc lúa mạch, nhưng đôi khi là yến mạch) + một nửa cỏ khô. Có thể cho ngựa gặm cỏ tươi nhưng thời gian ăn sẽ lâu hơn cỏ khô, vì cỏ tươi chứa lượng nước nhiều hơn gấp 3 lần.

Giám mục Victor Vitensis ghi rằng một số loại ngũ cốc có chất lượng kém đến mức chúng được coi là chỉ thích hợp cho ngựa thồ. Thời Carolingian có ghi chép về việc lính trinh sát tìm thấy phân ngựa trôi trên sông, họ tách cẩn thận ra và thấy hạt ngũ cốc chưa tiêu hóa hết bên trong. Ngay lập tức nhóm trinh sát kết luận: kỵ binh địch cách đó không xa, vì ngựa hoang thì không ăn ngũ cốc.

Một con ngựa cũng cần uống 30-45 lít nước mỗi ngày, tùy tính chất công việc, thể trạng và điều kiện thời tiết. Nước cho ngựa uống nói chung phải trong lành và mát mẻ. Nước lợ hoặc nước đục, với điều kiện là không độc hại, có thể được sử dụng với một lượng nhỏ (trường hợp khẩn cấp) trong vài ngày mà không gây hại, nhưng ngay sau đó phải do uống nước sạch trở lại. Ví dụ, số chiến mã của William the Conqueror đã tập hợp cho cuộc xâm lược nước Anh năm 1066, uống hết tổng cộng hơn 2.8 triệu lít nước ngọt trong thời gian đóng trại bên bờ biển chờ lên tàu vận tải.

Ngựa ăn nhiều nên thải ra cũng nhiều. Một con chiến mã chất lượng cao, nặng 680 kg sẽ thải ra khoảng 32 kg phân và 30 lít nước tiểu hàng ngày, tốn rất nhiều công dọn dẹp. Nước tiểu ngựa, mặc dù không độc hại đối với động vật hoặc con người, nhưng trong quá trình bay hơi sẽ tạo ra amoniac, chất này gây hại cho móng ngựa khi tiếp xúc. Ngược lại, phân ngựa có độc tính cao và nếu không được xử lý đúng cách, có thể dẫn đến các vấn đề về sức khỏe và dịch bệnh.

Việc lựa chọn vật liệu xây chuồng ngựa phụ thuộc vào kinh tế và khí hậu. Đối với các vùng lạnh, gạch và gỗ là phù hợp do có tác dụng giữ ấm tốt. Ngược lại, đá giữ cho không khí mát mẻ. Chuồng đá cần bố trí thoát nước tốt, vì độ ẩm cao có hại cho sức khỏe của ngựa. Nền chuồng được phủ bằng mùn cưa hoặc rơm (thích hợp nhất vì nó hút ẩm và giữ nhiệt). Hàng ngày phải xúc bỏ lớp bẩn và bổ sung thêm lớp mới. Nếu là rơm, trung bình cần 45.3 kg mỗi tháng cho một con ngựa.

Chiến mã phải được nghỉ ngơi để đạt thể lực tốt nhất trước khi vào trận chiến. Nếu cần thiết, có thể cưỡi hay để nó chở hàng hóa di chuyển khoảng 32 km trước thời điểm dự kiến có giao tranh ít nhất là một ngày. Chở nặng hay sát thời điểm đánh trận sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể lực chiến mã.

Do vậy, giá ngựa rất cao, thời Merovingian ở Pháp, một con chiến mã giá ít nhất gấp 4 lần một con bò đực trưởng thành. Tỉ lệ này vẫn duy trì đến thời vua Charlemagne.

Uci

You may also like

Leave a Comment